บทคัดย่อภาษาไทย

การศึกษาวิจัยเรื่องนี้ มีวัตถุประสงค์ 3 ประการ คือ 1) ศึกษาแนวคิดการพัฒนามนุษย์ตามหลักไตรสิกขา 2) ศึกษาโครงสร้างและเนื้อหาของหลักไตรสิกขาในวัชชีปุตตสูตร และ 3) วิเคราะห์แนวทางการพัฒนามนุษย์ตามหลักไตรสิกขาในวัชชีปุตตสูตร โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงเอกสาร ศึกษาค้นคว้าข้อมูลจากคัมภีร์พระไตรปิฎก อรรถกถา ฎีกา หนังสือ เอกสารเชิงวิชาการ และงานวิจัยและเอกสารอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องมาเรียบเรียงวิเคราะห์และนำเสนอข้อมูล

ผลการศึกษาพบว่า

ประการที่ 1 แนวคิดการพัฒนามนุษย์ตามหลักไตรสิกขานี้ เป็นการพัฒนาคุณสมบัติในตัวบุคคล จากผู้มีกิเลสปุถุชนไปสู่ความเป็นอริยชน เริ่มจากการฝึกตนเอง ฝึกฝนความรู้เพื่อการประกอบอาชีพ (สัมมาอาชีวะ) ปฏิบัติต่อเพื่อนมนุษย์ด้วยเมตตา รู้จักมารยาทในสังคม จิตใจเข้มแข็ง มีสติปัญญาสร้างความร่มเย็นแก่มนุษย์ ได้ดึงศักยภาพของตนเองและใช้ปัญญาที่ถูกต้องตามพระพุทธศาสนา

ประการที่ 2 โครงสร้างและเนื้อหาของหลักไตรสิกขาในวัชชีปุตตสูตร เป็นหลักธรรมการพัฒนามนุษย์ จากการฝึกฝนตนเอง การศึกษาและวิธีปฏิบัติเพื่อฝึกหัดอบรมกาย วาจา จิต และปัญญาให้เจริญยิ่ง ๆ ขึ้นไป จนบรรลุเป้าหมายสูงสุดคือพระนิพพาน จำแนก 3 อย่าง คือ 1) ศีล ขั้นตอนการประพฤติเบื้องต้นในการดำเนินชีวิต มีพฤติกรรมถูกต้องกับเพื่อนมนุษย์และสิ่งแวดล้อม 2) สมาธิ การฝึกฝนจิตให้ยิ่งขึ้นด้วยสภาพจิตที่หนักแน่น ไม่สั่นไหวตามแรงกิเลส และ 3) ปัญญา ความเข้าใจเหตุผล  รู้ความจริงของโลกและชีวิต จนสามารถทำจิตให้ไม่ตกอยู่ภายใต้การครอบงำของสิ่งทั้งหลาย

ประการที่ 3 แนวทางการพัฒนามนุษย์ตามหลักไตรสิกขาในวัชชีปุตตสูตร แบ่งเป็น 3 ด้าน ได้แก่

3.1  แนวทางด้านศีล มุ่งเน้นการควบคุม แก้ไข พัฒนาพฤติกรรมทางกาย วาจา และการอยู่ร่วมกันในสังคม (อธิศีลสิกขา) ฝึกความประพฤติขั้นควบคุมอินทรีย์ต่าง ๆ ให้สัมพันธ์กับสิ่งแวดล้อมทางสังคม ไม่ก่อความเดือดร้อนแก่ตนเองและผู้อื่น ดำเนินชีวิตที่เกื้อกูลสังคม

3.2  แนวทางด้านสมาธิ มุ่งเน้นการแก้ไข พัฒนาจิตใจและอารมณ์ (อธิจิตสิกขา) ข้อปฏิบัติสำหรับฝึกอบรมจิตเพื่อให้เกิดสมาธิอย่างสูง ฝึกอบรมจิตใจให้เข้มแข็ง มีคุณธรรม ควบคุมจิตให้ตั้งมั่น จิตสงบปราศจากสิ่งเศร้าหมอง เป็นการศึกษาระดับจิตใจ การพัฒนาจิต ได้แก่ (1) พัฒนาจิตด้านคุณธรรม (2) พัฒนาสมรรถภาพและประสิทธิภาพของจิต และ (3) พัฒนาสุขภาพของจิตใจ

3.3  แนวทางด้านปัญญา มุ่งเน้นพัฒนาสติปัญญา (อธิปัญญาสิกขา) ข้อปฏิบัติสำหรับอบรมปัญญาเพื่อให้เกิดความรู้แจ้งอย่างสูง มองเห็นสิ่งทั้งหลายตามเป็นจริง จิตหลุดพ้นปราศจากกิเลสและความทุกข์ ปัญญาในพระพุทธศาสนาประกอบด้วยสัมมาทิฏฐิ เรียกว่า อธิปัญญา แนวปฏิบัติที่สำคัญในขั้นอธิปัญญาสิกขา มี 2 ประเภท คือ โลกิยปัญญา และโลกุตตรปัญญา

บทคัดย่อภาษาอังกฤษ

The objectives of this research were to 1) To study of concepts of human development based on Tipitaka, 2) To study of structures and contents of Tisikkha (the Threefold Learning) following Vajjiputta Sutta, and 3) To analyze the approaches of human development based on Tisikkha (the Threefold Learning) following Vajjiputta Sutta. This study uses a qualitative research methodology with the data searching in Tipitaka, sub-commentary, books, academic documents, and related documentary research, then the data are compiled, analyzed and presented.

The research findings were as follows:

1.  The concepts of human development based on Tipitaka were to develop personal qualities from the worldly person to the noble ones.  The human development started from self training, knowledge review for the Right Livelihood,  their practices with other by loving-kindness, aware of manners in society, being strength mind, having mindfulness and wisdom for peaceful society. They were fulfilled self potential and used wisdom according to Buddhism.

2.  The structures and contents of Tisikkha (the Threefold Learning)  in  Vajjiputta Sutta were the Dhamma principle of human development, started from self training, education, and modes of practices for own body, verbal, mind, and wisdom to be more developing and attained the ultimate goal of of life that is, Nibbana. Tisikkha is divided into 3 items (1) Sīla or morality; means the basic action of livelihood, righteous behaviors among human and environment. (2) Samādhi or concentration or meditation means practicing mind to be strength, secured and resisted impurity, (3) Paññā or wisdom means understanding in reason, known reality of the world and life, eventually determined mind to be free from the external impurity.

3.  The approaches of human development based on Tisikkha (the Threefold Learning) following Vajjiputta Sutta divided into 3 approaches as follows:

3.1 Sīla or morality approach; emphasized the control, correct, develop all of behaviors such as body, verbal, and living together or called Adhisīlasikkhā or training in higher morality for conduct and used as controlling The sense-faculities relevance to social environment, have no suffering own and others, helpful livelihood for society.

3.2 Samādhi or concentration approach; emphasized on the correction, developing mind and emotion or called Adhicittasikkhā or training in higher mentality, modes of practice for higher meditation, in order to mind strength and goodness, mind controlling, set mind to be calm and without grief. The mind development comprising (1) Mental development of morality, (2) Mental development of competency and efficiency, and (3) Mental development of health.

3.3 Paññā or wisdom approach; emphasized on mindfulness or called Adhipaññāsikkhā or training in higher wisdom. This modes of practice comprising aimed to attain enlightenment, mind recognized reality and mind without impurity or suffering. Wisdom in Buddhism comprising Right Undertanding so called higher wisdom. The modes of practice at the level of Adhipaññāsikkhā were mundane wisdom and transcendental wisdom.

รายการไฟล์