บทคัดย่อภาษาไทย

          การวิจัยเรื่อง “วิเคราะห์ความเชื่อและคติธรรมในเทศกาลสงกรานต์ ของประชาชนในตำบลบ้านโคก อำเภอบ้านโคก จังหวัดอุตรดิตถ์” มีวัตถุประสงค์ คือ 1. เพื่อศึกษาประวัติความเป็นมาเทศกาลสงกรานต์ของประชาชนในตำบลบ้านโคก อำเภอบ้านโคก จังหวัดอุตรดิตถ์ 2. เพื่อศึกษาความเชื่อและคติธรรมที่ปรากฏในเทศกาลสงกรานต์ของประชาชนในตำบลบ้านโคก อำเภอบ้านโคก จังหวัดอุตรดิตถ์ 3. เพื่อวิเคราะห์ความเชื่อและคติธรรมที่ส่งผลต่อการต่อการดำเนินชีวิตของประชาชนใน ตำบลบ้านโคก อำเภอบ้านโคก จังหวัดอุตรดิตถ์ งานวิจัยนี้ เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยศึกษาจากเอกสาร การลงพื้นที่สัมภาษณ์เชิงลึก เกี่ยวกับความเชื่อคติธรรมที่ส่งผลต่อการดำเนินชีวิตของประชาชนในตำบลบ้านโคก อำเภอบ้านโคก จังหวัดอุตรดิตถ์ ผลการวิจัยพบว่า

          1. ประวัติความเป็นเกี่ยวกับเทศกาลสงกรานต์ของประชาชนในชุมชนตําบลบ้านโคกเป็นเทศกาลที่ได้ยึดถือปฏิบัติสืบต่อกันมาระหว่างประเทศลาวกับประเทศไทย ทำให้พิธีกรรมในช่วงเทศกาลสงกรานต์มีทั้งเหมือนและแตกต่างกันไป ทั้งในความเชื่อและพิธีกรรมหรือกิจกรรม แต่พิธีกรรมและกิจกรรมที่ประชาชนตำบลบ้านโคกยึดถือและปฏิบัติสืบต่อกันมานั้น เช่น กิจกรรมยิงปืนรับสังขาร กิจกรรมการแห่ต้นดอกไม้และแห่ฟด กิจกรรมอยู่วัดแห่ข้าวพันก้อน กิจกรรมการทำบุญสังขาร กิจกรรมการสรงน้ำ และกิจกรรมก่อเจดีย์ทราย ในการประกอบกิจกรรมเหล่านี้ ทำให้เห็นถึงความเสียสละและความสมัครสมานสามัคคีของคนในชุมชน ประชาชนที่อาศัยอยู่ในตำบลบ้านโคก อำเภอบ้านโคก จังหวัดอุตรดิตถ์ อพยพมาจากประเทศลาว เนื่องด้วยการล่าอาณานิคมในสมัยพระเจ้าตากสินแห่งธนบุรีทำให้เมืองจำปาศักดิ์ เมืองเวียงจันทร์ และเมืองหลวงพระบางตกอยู่ภายใต้ราชอาณาจักรของประเทศไทย พื้นที่ฝั่งขวาของจังหวัดอุตรดิตถ์ ส่วนหนึ่งเคยเป็นอาณาจักรหลวงพระบาง คือ บริเวณเขตอำเภอน้ำปาด อำเภอทองแสนขัน อำเภอฟากท่า และอำเภอบ้านโคกในปัจจุบัน

          2. ด้านความเชื่อและคติธรรมในเทศกาลสงกรานต์ของประชาชนตำบลบ้านโคกอำเภอบ้านโคก จังหวัดอุตรดิตถ์ พบว่า ความเชื่อเป็นพื้นฐานสำคัญของการดำเนินชีวิต ที่ทำให้เกิดการยอมรับและมั่นใจในการปฏิบัติตามคำสอนของศาสนา โดยเฉพาะความเชื่อขั้นพื้นฐานของการให้ทาน พิจารณาได้จากกิจกรรมในเทศกาลสงกรานต์ของประชาชนในตำบลบ้านโคกที่ เช่น การแห่ฟดและต้นดอกไม้ การอยู่วัดถวายข้าวพันก้อน การทำบุญสังขาร การรดน้ำดำหัว แม้กระทั่งการขนทรายเข้าวัด สิ่งเหล่านี้ล้วนเป็นวัตถุทาน การใช้วาจาให้เกิดประโยชน์ คือ การแสดงพระธรรมเทศนาของพระสงฆ์ ถึงอานิสงส์ต่าง ๆ และสำคัญที่สุด ก็คือ การรู้จักการให้อภัย ที่เกิดจากการขอขมาในวันรดน้ำดำหัว กิจกรรมที่ประชาชนในตำบลบ้านโคกได้ยึดถือและปฏิบัตินั้น ถือว่าเป็นการช่วยเหลือกิจกรรมทางสังคม คือ การอยู่ร่วมกัน การทำประโยชน์แก่ผู้อื่น ด้วยการขวนขวายช่วยเหลือกิจกรรมต่าง ๆ เพื่อประโยชน์แก่ตนเอง ครอบครัว และชุมชน อย่างสม่ำเสมอ ตรงกับ คำว่า สมานัตตา และนำไปสู่ความกตัญญูกตเวที

          3. วิเคราะห์ความเชื่อและคติธรรมที่ส่งผลต่อการต่อการดำเนินชีวิตของประชาชนใน ตำบลบ้านโคก อำเภอบ้านโคก จังหวัดอุตรดิตถ์ พบว่า (1) คติธรรมที่ส่งผลต่อการต่อการดำเนินชีวิตของประชาชนใน ตำบลบ้านโคก อำเภอบ้านโคก จังหวัดอุตรดิตถ์ พบว่า ด้านครอบครัว ทำให้สมาชิกครอบครัวมีโอกาสกลับมาอยู่พร้อมหน้ากัน และได้ร่วมกันประกอบกิจกรรมต่าง ๆ เช่น การทำความสะอาดบ้าน การเตรียมอาหารเพื่อไปทำบุญ สร้างความสัมพันธ์อันดีให้เกิดขึ้นภายในครอบครัว นอกจากนี้ลูกหลานยังได้แสดงออกถึงความกตัญญูกตเวทีต่อบรรพบุรุษทั้งที่ยังมีชีวิตอยู่หรือแม้กระทั่งผู้ที่ล่วงลับไปแล้ว (2) ด้านชุมชน การสร้างความสมัครสมานสามัคคีของประชาชนในตำชุมชนตำบลบ้านโคกที่เกิดจากการร่วมด้วยช่วยกันในการเตรียมความพร้อมต่าง ๆ เช่น การช่วยกันทำหิ้งเพื่ออัญเชิญพระพุทธรูปลงไปสรงน้ำ การช่วยกันเตรียมต้นฟดและต้นดอกไม้ การช่วยกันเตรียมข้าวเพื่อทำข้าวพันก้อนถวายพระพุทธเจ้า การเตรียมสถานที่ก่อเจดีย์ทราย โดยการแบ่งหน้าที่กันรับผิดชอบ (3) ด้านพระพุทธศาสนา กิจกรรมส่วนมากที่ปรากฏในเทศกาลสงกรานต์ ล้วนมีความสอดคล้องกับวัด  ไม่ว่าจะเป็นกิจกรรมแห่ฟดหรือต้นดอกไม้ การนอนวัดถวายข้าวพันก้อนที่ประชาชนในตำบลบ้านโคกได้ยึดถือและปฏิบัติสืบต่อกันมาจนถึงปัจจุบัน แสดงให้เห็นว่าวัดยังเป็นศูนย์กลาง  เป็นการส่งเสริมและอุปถัมภ์พระพุทธศาสนาได้เป็นอย่างดี

บทคัดย่อภาษาอังกฤษ

          The study entitled “A Study of Beliefs and Buddhist Doctrine in the Songkran Festival of People in Ban Khok Sub-district, Ban Khok District, Uttaradit Province” consisted of the following objectives: 1) to study the background of Songkran festival of people in Ban Khok sub-district, Ban Khok district, Uttaradit province; 2) to study beliefs and Buddhist doctrine appeared in the Songkran festival of people in Ban Khok sub-district, Ban Khok district, Uttaradit province; and 3) to analyze beliefs and Buddhist doctrine affecting the lives of people in Ban Khok sub-district, Ban Khok district, Uttaradit province. The study was qualitative research by means of studying documents, field study for in-depth interviews on the beliefs and Buddhist doctrine affecting the lives of people in Ban Khok subdistrict, Ban Khok district, Uttaradit province. The results of the research are as follows:

          1) From studying the background of the Songkran festival of people in Ban Khok sub-district, it is found that the festival has been passed down and practiced between Laos and Thailand which results in both different and same rituals, beliefs, and activities. The rituals and activities that have been practiced are shooting activity for merit-making, the procession of flower trees, rice cube mold at the temple, Sangkarn merit-making, sprinkling scented water on the Buddha statues, building of sand pagodas, etc. All of these activities reflect the sacrifice and unity of people in the community. People who live in Ban Khok sub-district, Ban Khok district, Uttaradit province are those who migrated from Laos due to the colonization over Champasak, Vientiane, and Luang Prabang province by Thailand back in the time of Somdet Phra Chao Taksin Maharat. Some areas on the right side of Uttaradit province that used to be under Luang Prabang are Nam Pat district, Thong Saen Khan district, Fak Tha district, and Ban Khok district in the present day.

          2) From studying beliefs and Buddhist doctrine appeared in the Songkran festival of people in Ban Khok sub-district, Ban Khok district, Uttaradit province, it is found that faith is the fundamental basis of life leading to the acceptance, respect, and confidence in following the teachings, especially the basic belief of giving (dāna). Every activity during the Songkran festival that is carried out by people in Ban Khok sub-district e.g., procession of flower trees, rice cube mold at the temple, merit-making, pouring scented water on the hands of revered elders and ask for blessing, or even the building of sand pagodas, all of these constitute a meritorious gift or offering. The use of speech for the most benefits such as the Dhamma exposition of monks, especially forgiveness which is caused during the ceremony when pouring scented water on the hands of revered elders and ask for blessing. All the activities that people in Ban Khok district have practiced are considered as the contribution to social activities since throughout the activities people learn to coexist and to do useful conduct or render services for others, all of which will result in the benefits upon oneself, family, and community consistently (Samānattatā), as well as the sense of gratitude among people in the community.

          3) From analyzing beliefs and Buddhist doctrine affecting the lives of people in Ban Khok sub-district, Ban Khok district, Uttaradit province, it is found as follows: (1) On the family aspect by allowing the opportunity for family members to meet each other and take part in the activities together such as house cleaning, preparing food for merit-making, building good relationship among family members. Moreover, descendants get to express their gratitude to the living ancestors or even those who have already passed away; (2) On community aspect by building unity among people in Ban Khok sub-district who help with all the preparations such as building the altar for enshrining the Buddha statues when sprinkling scented water, preparing the flower trees, preparing the rice for molding in order to offer to the Buddha, preparing the venue for sand pagodas, etc. All of the responsibilities are shared among the people; (3) On Buddhism by which most activities in Songkran festival are related to temples whether it is the procession of flower trees or offering rice cube mold that people in Ban Khok sub-district have practiced until nowadays. This shows that temple is still the center for promoting and patronizing Buddhism

รายการไฟล์