การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 1. เพื่อศึกษาคุณลักษณะภาวะผู้นำกลุ่มสัจจะสะสมทรัพย์เพื่อพัฒนาชุมชนยั่งยืน ภาคเหนือตอนล่าง 2. เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับคุณลักษณะภาวะผู้นำกลุ่มสัจจะสะสมทรัพย์เพื่อพัฒนาชุมชนยั่งยืน ภาคเหนือตอนล่าง 3. เพื่อศึกษารูปแบบการเสริมสร้างภาวะผู้นำกลุ่มสัจจะสะสมทรัพย์เพื่อพัฒนาชุมชนยั่งยืน ภาคเหนือตอนล่าง ตามหลักภาวนา 4

การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยแบบผสานวิธี ระหว่างการวิจัยเชิงคุณภาพ และ การวิจัยเชิงปริมาณ ประชากรที่ใช้ในการศึกษาครั้งนี้ ได้ศึกษาในพื้นที่ภาคเหนือตอนล่าง 2 จังหวัดได้แก่ จังหวัดพิษณุโลก จังหวัดกำแพงเพชร รวม 2 แห่ง โดยการวิจัยครั้งนี้ เก็บข้อมูลเชิงคุณภาพด้วยการสัมภาษณ์เชิงลึก จำนวน 20 รูปหรือคน และการสนทนาเฉพาะกลุ่ม จำนวน 9 รูปหรือคน และวิเคราะห์ข้อมูล ด้วยการพรรณนาความ  นำสาระสำคัญที่ได้จากการสัมภาษณ์ สรุปเป็นประเด็นปัจจัยสำคัญๆ นำเสนอรูปแบบการเสริมสร้างภาวะผู้นำกลุ่มสัจจะสะสมทรัพย์เพื่อพัฒนาชุมชนยั่งยืน ภาคเหนือตอนล่าง ส่วนการวิจัยเชิงปริมาณศึกษาจากกลุ่มตัวอย่าง รวมจำนวน 367 คน เครื่องมือวิจัยที่ใช้ในการเก็บข้อมูล ได้แก่ แบบสอบถาม เก็บรวบรวมข้อมูลทั้งหมดมาวิเคราะห์และประมวลผลโดยเครื่องคอมพิวเตอร์ใช้โปรแกรมสำเร็จรูปทางสถิติ ค่าความถี่ และค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน และสถิติค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์แบบเพียร์สัน 

               ผลการวิจัยพบว่า

               1. คุณลักษณะภาวะผู้นำกลุ่มสัจจะสะสมทรัพย์เพื่อพัฒนาชุมชนยั่งยืน ภาคเหนือตอนล่าง พบว่า การตัดสินใจของผู้นำนั้นต้องยึดหลักประชาธิปไตย เป็นการฟังเสียงส่วนใหญ่ที่ประกอบพร้อมไปด้วยความชอบธรรม มุ่งงาน ประกอบด้วยคุณลักษณะภาวะผู้นำ 3 ด้าน คือ ผู้นำเชิงพฤติกรรมที่มุงนำด้วยการทำงานให้สำเร็จโดยชอบธรรมอยู่ในระดับน้อย ผู้นำด้านการเปลี่ยนแปลงที่เข้าใจความเจริญก้าวหน้าทางเทคโนโลยีอยู่ในระดับปานกลาง และผู้นำตามสถานการณ์ที่สามารถปรับตัวเข้ากับสถานการณ์ต่างๆได้ดีอยู่ในระดับปานกลาง ในภาพรวมคุณลักษณะภาวะผู้นำกลุ่มสัจจะสะสมทรัพย์อยู่ในระดับปานกลางยังต้องพัฒนา 

 2. ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับคุณลักษณะภาวะผู้นำกลุ่มสัจจะสะสมทรัพย์เพื่อพัฒนาชุมชนยั่งยืน ภาคเหนือตอนล่าง พบว่า คนที่จะทำงานรับใช้ประชาชนบริการชุมชน ต้องมีความอดทน ไม่มีอคติ ซื่อสัตย์ มีความประพฤติดีซึ่งเป็นผลมาจากการพัฒนาทางกายภาพ การพัฒนาพฤติกรรมและการพัฒนาปัญญาการพัฒนาทางกายภาพหรือกายภาวนาเป็นปัจจัยให้เกิดคุณลักษณะภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลง การพัฒนาด้านพฤติกรรมคือศีลภาวนาเป็นปัจจัยให้เกิดคุณลักษณะภาวะผู้นำด้านพฤติกรรมที่มุ่งทำงานให้สำเร็จโดยชอบธรรม และการพัฒนาจิตใจและปัญญาเป็นปัจจัยที่ส่งผลให้เกิดคุณลักษณะภาวะผู้นำตามสถานการณ์ที่สามารถนำตน นำคน นำงานได้ในทุกสถานการณ์       

3. รูปแบบการเสริมสร้างภาวะผู้นำ 3 ด้านของกลุ่มสัจจะสะสมทรัพย์เพื่อพัฒนาชุมชนยั่งยืน ภาคเหนือตอนล่าง ตามหลักภาวนา 4 มีดังนี้ 

3.1 ด้านภาวะผู้นำเชิงพฤติกรรม พบว่า 3.1.1 กายภาวนาเพื่อพัฒนาผู้นำกลุ่มให้เป็นผู้มีบุคลิกลักษณะดี น่าเชื่อถือ 3.1.2 ศีลภาวนา เพื่อพัฒนาผู้นำให้ยึดหลักการมีส่วนร่วมยึดมั่นในกฎระเบียบ 3.1.3 จิตภาวนาเพื่อพัฒนาผู้นำให้เป็นคนที่ไม่มีอคติคือความลำเอียง 4อย่างในจิตใจของตน 3.1.4 ปัญญาภาวนาให้ผู้นำกลุ่มมีปัญญาเฉลียวฉลาด ใช้ปัญญาไปสร้างแรงจูงใจแก่สมาชิก ให้อยู่ในศีลธรรม คิดดี พูดดี ทำดี 

3.2 ด้านภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงพบว่า 3.2.1 กายภาวนา เพื่อพัฒนาสมาชิกทุกคนในชุมชนให้มีสุขภาพแข็งแรงความเป็นอยู่ที่ดี  3.2.2 ศีลภาวนาเพื่อการสร้างสรรค์อาชีพเสริม และความซื่อสัตย์สุจริต  3.2.3 จิตตภาวนา เพื่อให้มีจิตใจที่ดีมีการให้คำปรึกษาแก่สมาชิกที่มีบูรณาการหลักธรรม 3.2.4 ปัญญาภาวนา เพื่อพัฒนาให้เกิดปัญญาให้มีความรู้ความสามารถในการให้ความรู้ทางวิชาการทำให้เกิดความคิดสร้างสรรค์ 

3.3 ด้านภาวะผู้นำตามสถานการณ์ ต้องใช้หลักภาวนา 4 ทุกด้านมาพัฒนาให้เกิดความสัมพันธ์ระหว่างผู้นำกับสมาชิก ก่อให้เกิดทักษะการทำงานแก้ไขปัญหาได้ในทุกสถานการณ์ ผู้นำสามารถนำสมาชิกเข้าวัดฟังธรรม เพื่อกล่อมเกลาให้มีการอยู่ร่วมกันอย่างสันติสุข ให้ผู้นำกลุ่มมีจิตเมตตา กรุณา และมีวิสัยทัศน์ที่ยาวไกล 

Objectives of this research were 1. To study the leadership characteristics of the Truth savings groups for sustainable community development at lower northern region, 2. To study the factors affecting the leadership characteristics of the Truth saving groups for sustainable community development at lower northern region, and 3. To study the leadership strengthening model of the Truth saving groups for sustainable community development at lower northern region in accordance with Bhavana 4.

Methodology was the mixed methods. The qualitative esearch collected data from 20 key informants by face-to-face interviewing and from 9 participants in focus group discussion. Data from both methods were analyzed by descriptive interpretation. The quantitative research collected data with questionnaires from 367 samples from the populations at the lower northern region; Phisanulok and Kampengpet Provinces. Data were analyzed by descriptive statistics; frequency, percentile, mean, standard deviation and Pearson’s Correlations. The findings were as follows:

1.The leadership characteristics of the Truth  saving groups for sustainable community development at lower northern region was the decision must be made on democratic system by listening to majority with righteousness and job achievement. There were three kinds of leadership: Change leadership; leaders who understood how to use modern technology for change were at middle level. Behavioral leadership; leaders who devoted to work righteously were at low level. Contingency leadership; leaders who could work and adapt to any circumstances were at middle level. By overall, the leadership of the Truth saving groups at lower northern region was at middle level, needed to be developed 

2. Factors correlating to the leadership characteristics of the Truth saving groups for sustainable community development at lower northern region were that persons who work for other people and community must process patience, no bias, honesty and good behavior resulting from physical, mental and wisdom development. Physical development or Gayapavana, induced change leadership, behavioral development, Silapavan, induced behavioral leadership dedicating to the work success righteously, while mental and wisdom development induced contingency leadership being able to lead self, man and work in all circumstances   

3. The leadership characteristics development model of the Truth saving groups for sustainable community development at lower northern region of 3 kinds of leadership were that;   3.1.Behavioral leadership; 3.1.1 Gayapavan to develop good physical and respectable  appearance. 3.1.2 Silapavana to develop the participatory awareness of rules and regulations abiding, 3.1.3 Cittapavana to develop the leadership with no bias in one’s mind, 3.1.4 Panna pavana, wisdom development, to develop the shrewdness to be able to use wisdom to help others with academics, creativeness, morality, good thinking, good speaking and good deed.        3.2. Change leadership; 3.2.1.Gayapavana, physical development, to develop all members in community to have good health and well-beings, 3.2.2. Silapavana, morality development, to develop extra incomes and honesty, 3.2.3. Cittapavana, mental development, to develop good hearts for sharing good advices integrated with morality to community members, 3.2.4. Pannapavan, wisdom development was to be able to share academics and creativity to the community members. 

3.3 Contingency leadership; all 4 Pavana components must be used to develop interrelations between community members, to create work skills and problem solving in all situations. Leaders were able to lead community members to monasteries for sermon listening and morality practice. Pavana 4 would create harmony living together and to generate loving-kindness, benevolence and far vision.