บทคัดย่อภาษาไทย

ดุษฎีนิพนธ์นี้ มีวัตถุประสงค์ 3 ประการ คือ (1) เพื่อศึกษาวิเคราะห์สภาพปัญหา บริบทความต้องการของผู้สูงวัย ตำบลสวาย อำเภอปรางค์กู่ จังหวัดศรีสะเกษ และแนวคิด ทฤษฎี และวิธีปฏิบัติเกี่ยวกับการพัฒนาสันติสุขภาวะแบบองค์รวมของผู้สูงวัยตามแนววิทยาการสมัยใหม่ (2) เพื่อศึกษาหลักการ วิธีปฏิบัติเกี่ยวกับการพัฒนาสันติสุขภาวะแบบองค์รวมของผู้สูงวัยโดยพุทธสันติวิธี 3) เพื่อพัฒนาและนำเสนอการพัฒนาสันติสุขภาวะแบบองค์รวมของผู้สูงวัยโดยพุทธสันติวิธีของตำบลสวาย อำเภอปรางค์กู่ จังหวัดศรีสะเกษ สำหรับการดำเนินการวิจัย ผู้วิจัยใช้รูปแบบการวิจัยเชิงปฏิบัติการภาคสนาม โดยใช้จิตอาสาเข้าไป เป็นส่วนหนึ่งของการพัฒนาสันติสุขภาวะแบบองค์รวมของผู้สูงวัย ทั้งศึกษาจากเอกสารตลอดถึงงานวิจัยต่าง ๆ และการสัมภาษณ์เชิงลึก จากผู้ให้ข้อมูลสำคัญ 10 ท่าน รวบรวบข้อมูลมาวิเคราะห์ นำเกณฑ์ชี้วัดและ ข้อมูลที่ได้มาสังเคราะห์เพื่อสร้างรูปแบบการพัฒนาสันติสุขภาวะแบบองค์รวมของผู้สูงวัยโดยพุทธสันติวิธี

ผลของการวิจัยพบว่า

(1) จากการศึกษาสภาพปัญหา บริบท ความต้องการของผู้สูงอายุ ในพื้นที่ตำบลสวายอำเภอปรางค์กู่ พบว่าอำเภอปรางค์กู่ยังขาดความชัดเจนในด้านนโยบายการสนับสนุน การส่งเสริมการได้รับข้อมูลข่าวสารและการดูแลส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุที่ชัดเจน จึงทำให้โดยทั่วไปส่วนใหญ่แล้วผู้สูงอายุจะมีโรคประจำตัวที่สืบเนื่องมาจากการเปลี่ยนแปลงตามวัยผู้สูงอายุ ความต้องการ ของผู้สูงอายุส่วนใหญ่ คือ ความต้องการการสนับสนุนจากครอบครัว ความต้องการด้านการประกันรายได้ความต้องการที่ลดการพึ่งพาผู้อื่นให้น้อยลง ความต้องการทางสังคมของผู้สูงอายุ ความต้องการมีส่วนร่วมในชุมชน ความต้องการทางกายและจิตใจ ความรักเคารพนับถือ ความต้องการ  ด้านเศรษฐกิจความต้องการในการพัฒนาผู้สูงอายุให้มีสุขภาวะแบบองค์รวมครบทั้งทางร่างกาย ทางจิตใจและสังคม และพบว่าแนวคิดทางตะวันตกและตะวันออกรวมทั้งวิทยาการสมัยใหม่ ได้กล่าวถึงการพัฒนาสุขภาวะแบบองค์รวมของผู้สูงวัย ใน 4 มิติคือ 1) มิติด้านสุขภาวะทางกาย 2) มิติด้านสุขภาวะทางจิตใจ 3) มิติทางด้านสังคม 4) มิติด้านปัญญาและจิตวิญญาณ

               (2) ศึกษาหลักการ วิธีปฏิบัติเกี่ยวกับการพัฒนาสันติสุขภาวะแบบองค์รวมของผู้สูงวัยโดยพุทธสันติวิธี ซึ่งผู้วิจัยพบและเห็นสมควรที่จะนำเอาหลักภาวนา 4 มาใช้เป็นกรอบแนวคิดในการ พัฒนา ตลอดถึงการมุ่งเก็บข้อมูลมาวิเคราะห์และสังเคราะห์แล้ว พบว่าการพัฒนาสันติสุขภาวะแบบองค์รวมของผู้สูงวัยนั้นมี 4 มิติคือ 1) มิติด้านสุขภาวะทางกาย 2) มิติด้านสุขภาวะทางจิตใจ 3) มิติทางด้านสังคม 4) มิติด้านปัญญาและจิตวิญญาณ ส่วนหลักธรรมที่ส่งเสริมและเหมาะสมกับการพัฒนาสันติสุขภาวะแบบองค์รวมของผู้สูงวัยโดยพุทธสันติวิธี คือ ไตรสิกขา หรือการพัฒนามนุษย์ให้ดำเนินชีวิตที่ดีงามถูกต้อง ซึ่งจะเหมาะสำหรับผู้ที่จะนำไปใช้เสริมต่อยอดศักยภาพเพิ่ม และขึ้นอยู่กับความประสงค์ ของผู้สูงวัยเป็นหลัก

               (3) การพัฒนาสันติสุขภาวะแบบองค์รวมของผู้สูงวัย โดยพุทธสันติวิธี ของตำบลสวาย อำเภอปรางค์กู่ จังหวัดศรีสะเกษ ทำให้ได้พบองค์ความรู้ใหม่ (Modle) โดยมีหลักภาวนา 4 เป็นกรอบในพัฒนาสุขภาวะแบบองค์รวมของผู้สูงวัย ซึ่งมีองค์ประกอบ 4 ด้าน คือ 1)  พัฒนาผู้สูงวัยให้มีร่างกายแข็งแรงดีขึ้น 2) ฝึกอบรมให้มีพฤติกรรมเหมาะสมดีขึ้น 3) มีการดำเนินชีวิตให้มีจิตเข้มแข็งเจริญงอกงาม 4) สร้างความรู้ ความคิด เข้าใจตนเองและสังคม ตามองค์ความรู้ใหม่ 5G Model คือ 1) Good healthy กายแข็งแรง 2) Good behavior พฤติกรรมเหมาะสม 3) Good mental จิตเปี่ยมสุข 4) Good realization ปัญญาเบิกบาน และ๕) Good aging society สังคมผู้สูงอายุดี

บทคัดย่อภาษาอังกฤษ

             The study consisted of the following objectives: 1) to explore the problems and context of the elderly's needs in Sawai Subdistrict, Prangku District, Sisaket Province, as well as concepts, theories, and practices for the development of holistic peaceful well-being of the elderly according to modern science; 2) to investigate principles and practices for the development of holistic peaceful well-being of the elderly based on Buddhist peaceful means; and 3) to present the development of holistic peaceful well-being of the elderly by Buddhist peaceful means of Sawai Subdistrict, Prangku District,  Sisaket Province. The study used Action research in the form of    a field study, in which volunteers were sent as part of the development of the elderly's holistic peaceful well-being. Including, the study of documents and research works as well as in-depth interviews with 10 key informants. The collected data and indicators were synthesized to build a model for the development of holistic peaceful well-being of the elderly using Buddhist peaceful means that may cover both exterior and interior dimensions based on Bhāvanā (the 4 Developments).

                  From the study, the following results have been found:

                      (1) From exploring the problems and context of the elderly's needs in Sawai Subdistrict, it has been discovered that the problems include a lack of policy clarity, a lack of information, and a lack of elderly healthcare promotion. The majority of the elderly will have congenital diseases induced by their age. Concerning the elderly's needs, they include: family support involving income insurance and less reliance on others, social needs involving community participation, physical and mental needs involving love and respect, economic needs, and needs to develop the elderly to have holistic well-being physically, mentally, and socially. According to the study, both Western and Eastern concepts, including modern science, have mentioned the development of holistic well-being for the elderly in 4 dimensions: 1) Physical well-being; 2) Mental well-being; 3) Social well-being; and 5) Intellectual and spiritual well-being.

                      (2) In order to investigate the principles and practices for the development of holistic peaceful well-being of the elderly based on Buddhist peaceful means, the researcher has applied Bhāvanā (the 4 Developments) as the conceptual framework in the development as well as collecting data to analyze and synthesize. The findings have found that there are 4 dimensions for the development of holistic peaceful well-being for the elderly which are: 1) Physical well-being; 2) Mental well-being; 3) Social well-being; and 5) Intellectual and spiritual well-being. Trisikkhā (the Threefold Learning) is the Dhamma that can support and suit the development of the elderly's holistic peaceful well-being through Buddhist peaceful means, as well as developing human beings in order to lead a moral life suitable with those who will use to enhance their potential, depending on the elderly's desire.

                      (3) The development of holistic peaceful well-being of the elderly by Buddhist peaceful means of Sawai Subdistrict, Prangku District, Sisaket Province has resulted in the new body of knowledge based on Bhāvanā as the framework for developing holistic well-being of the elderly. The new body of knowledge consists of four components which are: 1) developing the elderly to be healthy; 2) training the elderly to have appropriate behavior; 3) cultivating the elderly to have a stable mind; and 4) encouraging the elderly to have knowledge and attitudes to better understand themselves and society. The 5G model comprises as follows: 1) Good healthy; 2) Good behavior; 3) Good mind; 4) Good realization; and 5) Good aging society.

รายการไฟล์