ดุษฎีนิพนธ์เล่มนี้เป็นวิจัยแบบเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) โดยนำพุทธสันติวิธีมาใช้ในกระบวนการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทของศาลเยาวชนและครอบครัวกลางภายใต้หัวข้อเรื่อง “กระบวนการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทโดยพุทธสันติวิธีของศาลเยาวชนและครอบครัวกลาง” มีวัตถุประสงค์ 3 ประการคือ 1) เพื่อวิเคราะห์สภาพปัญหาบริบทของศาลเยาวชนและครอบครัวกลางและศึกษาแนวคิด ทฤษฎีที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทตามศาสตร์สมัยใหม่ 2) เพื่อศึกษาวิเคราะห์หลักพุทธสันติวิธีที่เอื้อต่อกระบวนการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทของศาลเยาวชนและครอบครัวกลาง 3) เพื่อนำเสนอกระบวนการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทโดยพุทธสันติวิธีของศาลเยาวชนและครอบครัวกลาง โดยการสัมภาษณ์เชิงลึกผู้ทรงคุณวุฒิ 2 กลุ่มรวม 10 รูป/ท่านยืนยันองค์ความรู้ใหม่ด้วยการสนทนากลุ่ม (Focus Group) ด้วยผู้ทรงคุณวุฒิจำนวน 10 รูป/ท่าน

   ผลการวิจัยพบว่า

  1. พบว่าจากสภาพปัญหาบริบทของศาลเยาวชนและครอบครัวกลางปัญหาเกิดจากสองสาเหตุใหญ่คือ 1)สาเหตุด้านคู่พิพาทคือคู่ความผิดนัดและทนายไม่สามารถตัดสินใจแทนได้จากสภาวะทางอารมณ์ของคู่ความ 2)สาเหตุจากผู้ไกล่เกลี่ยบางท่านขาดทักษะและประสบการณ์

  2. พบว่าหลักพุทธสันติวิธีที่ใช้ในกระบวนการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทของศาลเยาวชนและครอบครัวกลางคือหลักอริยสัจ4 หมายถึง “ทุกข์”คือการค้นหาปัญหาบริบทของศาลเยาวชนและครอบครัวกลาง “สมุทัย”คือการค้นหาสาเหตุของปัญหา “นิโรธ”คือการหาความต้องการที่แท้จริงของคู่พิพาทและ “มรรค”คือวิธีการที่เป็นองค์ความรู้ใหม่ของกระบวนการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทโดยพุทธสันติวิธีของศาลเยาวชนและครอบครัวกลาง

               3. พบว่ากระบวนการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทโดยพุทธสันติวิธีของศาลเยาวชนและครอบครัวกลางได้องค์ความรู้ใหม่กระบวนการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทโดยพุทธสันติวิธีต้องมีวิธีตามแนวทางของ Peace ประกอบด้วย 1) P – Proposal มีข้อเสนอแนะที่ชัดเจนหากคนกลางและคู่กรณีมีข้อเสนอในใจที่ชัดเจนหลายระดับจะเป็นประโยชน์ในการหาข้อตกลง ทั้งสองฝ่ายจึงควรมีข้อเสนอที่คิดว่าจะเกิดประโยชน์สูงสุดต่อทุกฝ่ายรองลงมาหากได้น้อยกว่านี้จะยอมรับไม่ได้ 2) E – Equanimity ความเป็นกลางคนกลางควรวางเฉยมีความเป็นกลางต่อทุกฝ่ายไม่มีความลำเอียงด้วยเหตุผลต่างๆทั้งชอบ ชังหลง กลัวและปฏิบัติตนอย่างสม่ำเสมอต่อทุกคนให้โอกาสทุกฝ่ายอย่างเท่าเทียมกัน  3) A – Alternative สร้างอำนาจต่อรองทางเลือกคนกลางสร้างอำนาจต่อรองหรือดึงคู่กรณีกลับสู่โต๊ะเจรจาด้วยการตั้งคำถามว่าถ้าหากไม่เจรจาหรือเจรจาไม่สำเร็จจะทำอะไรต่อไปจะทำให้คู่กรณีได้ฉุกคิดว่าหากไม่เจรจาหรือเจรจาไม่สำเร็จอาจจะต้องเผชิญกับสิ่งที่แย่กว่า 4) C – Communication การสื่อสารใช้เชาวจิตในการทำหน้าที่เป็นคนกลางในกระบวนการไกล่เกลี่ยต้องมีความสุขุมอดกลั้นอดทน เรียนรู้วัฒนธรรมของคู่กรณีและจะต้องเป็นคนที่เปิดกว้างรับความแตกต่างเห็นต่างทางด้านชาติพันธุ์ชนชั้น เพศและศาสนาได้ใช้ภาษาที่สามารถทำให้ทุกฝ่ายเข้าใจได้ 5) E- Environment สภาพแวดล้อมที่เอื้ออำนวย แสดงความรู้สึกให้ความเข้าใจเข้าถึงและเห็นใจทั้งสองฝ่ายซึ่งคู่ขัดแย้งจะผ่อนปรนพฤติกรรมต่อต้านการเลือกสภาพแวดล้อมใดในกระบวนการไกล่เกลี่ยอาจจะกำหนดโดยความต้องการของคู่กรณี อำนาจของคู่กรณีและเป้าหมาย

ดังนั้นผู้วิจัยได้ค้นพบองค์ความรู้ใหม่เป็นกระบวนการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทโดยพุทธสันติวิธีที่มีหลักอริยสัจ4 เป็นแนวทางในการปฏิบัติเพื่อให้เกิดผลดีต่อกระบวนการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทโดยพุทธสันติวิธีของศาลเยาวชนและครอบครัวกลางและศาลอื่นๆสามารถนำไปปรับใช้เพื่อให้เกิดปะโยชน์และประสิทธิภาพสูงสุด

This dissertation is a Qualitative Research. It is an experiment in bringing Buddhist peaceful methods to be used in the mediation process of the Central Juvenile and Family Court under the topic of "A Process of Mediation by Buddhist Peaceful Means of Juvenile and family court" It has three objectives: 1) To analyze the contextual condition of the problems in Central Juvenile and Family Court and to study the relevant concepts and theories of the modern mediation process, 2) To study and analyze Buddhist Peaceful Means that accommodates the mediation process of Central Juvenile and Family Court and 3) To present the mediation process according to Buddhist Peaceful Means in Central Juvenile and Family Court. By in-depth interviews with experts, 2 groups, a total of 10 experts/person confirm new knowledge by focus group discussion with 10 experts/person.

The results of this research are:

1. Found that from the context of the Central Juvenile and Family Court, the problem is caused by two main causes: 1) The cause of the parties in the dispute is that the parties are in default and the lawyer is unable to make decisions on their behalf based on the emotional state of the parties. 2) The reason is that some mediators lack skills and experience.

2. Found that The Buddhist peaceful method used in the mediation process of the Central Juvenile and Family Court is the Four Noble Truths, meaning Dukkha is the search for problems in the context of the Central Juvenile and Family Court, Samutai is the search for the root cause of the problem, Nirodha is the search for the true needs of the disputing parties, and Magga is the method. which is a new knowledge of the dispute mediation process by Buddhist peaceful means of the Central Juvenile and Family Court.

3. Found that the process of mediating disputes by Buddhist peaceful methods of the Juvenile and Family Court has gained new knowledge. It has been found that the mediation process by Buddhist peaceful means must have methods according to the guidelines of Peace, consisting of: 1) P – Proposal: There is a clear recommendation. 2) E – Equanimity: Being neutral to all parties 3) A – Alternative: Create alternative bargaining power 4) C – Communication: Communication is tolerant 5) E- Environment: Have a favorable environment.

Therefore, the researcher has discovered a new body of knowledge as a process of mediating disputes by Buddhist peaceful methods based on the Four Noble Truths. It is a practical guideline for the good effect of the Buddhist peaceful mediation process of the Central Juvenile and Family Court and other courts that can be applied for maximum efficiency.