บทคัดย่อภาษาไทย

ดุษฎีนิพนธ์ฉบับนี้ มีวัตถุประสงค์  1) เพื่อศึกษาสภาพปัญหาและผลกระทบต่อพระภิกษุ    อันเกิดจากการดำเนินคดีกับพระภิกษุเมื่อถูกกล่าวหาว่ากระทำความผิดในคดีอาญา 2) เพื่อศึกษากระบวนการพัฒนากฎหมายเกี่ยวกับสถานที่พักสงฆ์สำหรับพระภิกษุผู้ถูกกล่าวหาว่ากระทำความผิด      ในคดีอาญาตามหลักกระบวนการยุติธรรมทางอาญาและพุทธสันติวิธี 3) เพื่อนำเสนอบทบัญญัติและกฎหมายเกี่ยวกับสถานที่พักสงฆ์สำหรับพระภิกษุผู้ถูกกล่าวหาว่ากระทำความผิดในคดีอาญาที่สอดคล้องกับหลักกฎหมายและวิถีของพระธรรมวินัย การศึกษาใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) โดยการศึกษาจากเอกสาร (Documentary Research) การสัมภาษณ์เชิงลึก (In-depth Interview) และการสนทนากลุ่มย่อย (Focus Group) จากผู้ทรงคุณวุฒิด้านพระพุทธศาสนา             ด้านพุทธสันติวิธี ด้านกฎหมาย ด้านการวิจัย จากผู้มีส่วนได้เสียและผู้เกี่ยวข้อง

ผลการวิจัย พบว่า

1) ปัญหาและผลกระทบต่อพระภิกษุอันเกิดจากการดำเนินคดีกับพระภิกษุเมื่อถูกกล่าวหาว่ากระทำความผิดในคดีอาญา เกิดขึ้นในกรณีผู้บังคับใช้กฎหมายตามกระบวนการยุติธรรมทางอาญาต้องดำเนินการตามขั้นตอนเป็นปกติ คือ ตาม มาตรา 29 ของพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ พ.ศ. 2505 และที่แก้ไขเพิ่มเติม ประกอบกับประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 89/1 ซึ่งปัจจุบันพระภิกษุเพียงแค่ถูกกล่าวว่ากระทำความผิดอาญา แต่ไม่ได้รับการปล่อยตัวชั่วคราวจากพนักงานสอบสวนหรือพนักงานอัยการ และเจ้าอาวาสแห่งวัดที่พระภิกษุรูปนั้นสังกัดไม่รับมอบตัวไว้ควบคุม หรือพนักงานสอบสวนไม่เห็นสมควรให้เจ้าอาวาสรับตัวไปควบคุม หรือพระภิกษุรูปนั้นมิได้สังกัดวัดใดวัดหนึ่ง ทางพนักงานสอบสวนมีอำนาจจัดดำเนินการให้พระภิกษุรูปนั้นสละสมณเพศเสียได้ แต่ในความเป็นจริงยังไม่ได้อยู่ในขั้นตอนของการสละสมณเพศ เพราะยังไม่มีคำพิพากษาถึงที่สุดว่ามีการกระทำผิดจริงหรือไม่ ที่เป็นไปตามหลักบริสุทธิ์ ตามรัฐธรรมนูญฯ พ.ศ. 2560 มาตรา 29          ซึ่งเพียงแค่มีผู้กล่าวโทษต่อพระภิกษุ

2) เมื่อบูรณาการหลักพุทธสันติวิธีกับการพัฒนากฎหมายเกี่ยวกับสถานที่พักสงฆ์สำหรับพระภิกษุผู้ถูกกล่าวหาว่ากระทำความผิดในคดีอาญาตามหลักกระบวนการยุติธรรมทางอาญา ทำให้ได้หลักการ “MCU Model” ที่มีองค์ประกอบย่อย 3 ประการ คือ (1) Moral (M) หรือพระวินัย ได้แก่ ศีล 227 ข้อ ของพระภิกษุ หลักอธิกรณสมถะ 7 และหลักนิคหกรรม (2) Culture of Lawfulness (C) หรือ มาตรการควบคุมทางสังคม หรือ สังคมเคารพกฎหมาย ได้แก่ กระบวนการยุติธรรมทางอาญา กระบวนการยุติธรรมทางเลือกหรือกระบวนการยุติธรรมเชิงสมานฉันท์ และหลักกฎหมาย คือ หลักรัฐธรรมนูญ ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา รวมถึงพระราชบัญญัติคณะสงฆ์            พ.ศ. 2505 และที่แก้ไขเพิ่มเติม และ (3) Universal (U) หรือ มาตรฐานสากล ได้แก่ หลักสิทธิมนุษยชน (Human Right) เป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนของสหประชาชาติที่ 16 หรือ SDG16           ที่ประกอบไปด้วย Peace (เสริมสร้างสังคมสงบสุข) Justice (ยุติธรรม) Strong Institution              (ไม่แบ่งแยก) โดยให้มีความสอดคล้องกับสภาพแวดล้อม คือ เศรษฐกิจ สังคม การเมืองและวัฒนธรรม

3) นำเสนอการพัฒนาบทบัญญัติและกฎหมายที่ให้มีสถานที่ควบคุมเป็นการเฉพาะสำหรับพระภิกษุที่สอดคล้องกับวิถีพระธรรมวินัย อันเป็นกระบวนการยุติรรมทางเลือกหรือกระบวนการยุติธรรมเชิงสมานฉันท์ของพระภิกษุ เพื่อเป็นการคุ้มครองและธำรงพระพุทธศาสนาต่อไป

บทคัดย่อภาษาอังกฤษ

The study consisted of the following objectives: 1) to examine problems and their consequences for monk which arise from the prosecution of monk alleged of criminal offence; 2) to explore the process of legal development concerning residential arrangement for monk alleged of criminal offence according to the criminal justice and Buddhist peaceful means; and 3) to present the legal provision and law conducive to the Dhamma Vinaya concerning residential arrangement for monk alleged of criminal offence. The data for the study was collected through in-depth interviews and focus group discussions with experts and relevant people on Buddhism, Buddhist peaceful means, legislation, and research.       

From the study, the following results are found:

1) The prosecution of monk alleged of criminal offence raises the following problems and consequences: law enforcement in the criminal justice process must comply with Section 29 of the Sangha Act, B.E. 2505 (1962), and its amendments, as well as the code of criminal procedure, Section 89/1. However, the current procedure is as follows: though the monk is still only accused of committing criminal offence, he is not allowed to be released temporarily by inquiry officials or prosecutors and the abbot of the temple to which the monk belongs refuses to accept him into custody, or the inquiry officials do not believe it is appropriate for the abbot to take him into custody, or the monk does not belong to any temple; the inquiry officials exercise their authority to disrobe the monk. When, in reality, there is no final verdict on whether the monk is guilty until he is proven. This is in line with the presumption of innocence, as stated in Section 29 of the B.E. 2560 constitution, which states that the monk is innocent until proven guilty.

2) After integrating the Buddhist peaceful means with the legal development concerning residential arrangement for monk alleged of criminal offence according to the criminal justice, the ‘MCU Model’ is gained with the following 3 components:         (1) ‘M’ stands for morality or the Vinaya, which refers to 227 precepts of monks, Adhikaraṇasamatha (settlement of legal processes), and Niggahakamma (suppression); (2) ‘C’ stands for culture of lawfulness or social control, which refers to criminal justice, alternative dispute resolution or restorative justice, and principles of law including constitutional principles, criminal procedure code, the Sangha Act B.E. 2505 and its amendments; and (3) ‘U’ stands for universal standard, which refers to human rights and sustainable development goals 16 (SDG16) comprising peace, justice, and strong institutions. These must be in line with environment, namely, social, economic, political, and cultural context.

3) Legal provision and law should be developed that provide monk a specific place of control that is in line with the Vinaya, which is a form of alternative dispute resolution or restorative justice for monks, as a way to protect and sustain Buddhism.

รายการไฟล์