บทคัดย่อภาษาไทย

การวิจัย “การพัฒนาศูนย์ไกล่เกลี่ยข้อพิพาทภาคประชาชนวัดใหม่ (ยายแป้น) เขตบางกอกน้อย กรุงเทพมหานคร โดยพุทธสันติวิธี” เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) ที่ผู้วิจัยได้นำกระบวนการไปปฏิบัติจริงในพื้นที่เป้าหมาย เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการ (Action Research) โดยผู้วิจัยได้ตั้งวัตถุประสงค์ไว้ 3 ประการ 1) เพื่อศึกษาวิเคราะห์บริบท สภาพปัญหา ความต้องการและแนวคิดทฤษฎีเกี่ยวกับการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาศูนย์ไกล่เกลี่ยข้อพิพาทภาคประชาชนวัดใหม่ (ยายแป้น) เขตบางกอกน้อย กรุงเทพมหานคร 2) เพื่อศึกษาหลักพุทธสันติวิธีที่เอื้อต่อการพัฒนาศูนย์ไกล่เกลี่ยข้อพิพาทภาคประชาชนวัดใหม่ (ยายแป้น) เขตบางกอกน้อย กรุงเทพมหานคร 3) เพื่อเสนอการพัฒนาศูนย์ไกล่เกลี่ยข้อพิพาทภาคประชาชนวัดใหม่ (ยายแป้น) เขตบางกอกน้อย กรุงเทพมหานคร

ผลการวิจัยพบว่า:

1) สภาพบริบทของพื้นที่วิจัย มีโอกาสเกิดความขัดแย้งสูง บริบทในการแก้ปัญหาแบบเดิม ใช้การจัดการความขัดแย้งโดยการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทภายในชุมชนโดยกลุ่มผู้นำชุมชนเป็นผู้ไกล่เกลี่ยข้อพิพาทดังกล่าว แต่ผลตามข้อตกลงไม่มีสภาพบังคับได้ตามกฎหมาย เนื่องจากการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทที่มีกฎหมายรับรองผลตามข้อตกลงได้จะต้องได้รับการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทจากผู้ที่ได้รับอนุญาตจากรัฐโดยมีหน่วยงานเป็นผู้ดำเนินการ ชุมชนวัดใหม่ (ยายแป้น) มีความต้องการให้มีหน่วยงานไกล่เกลี่ยข้อพิพาทในชุมชนวัดใหม่ (ยายแป้น) จึงมีความจำเป็นต้องจัดตั้งศูนย์ไกล่เกลี่ยข้อพิพาทภาคประชาชน ตามพระราชบัญญัติการไกล่เกลี่ยข้อพิพาท พ.ศ.2562 เพื่อให้การจัดการไกล่เกลี่ยข้อพิพาท มีผลรับรองตามกฎหมายตามบทบัญญัติแห่งกฎหมาย ผู้วิจัยได้นำแนวคิดทฤษฎีการพัฒนาองค์กร หลักการมีส่วนร่วมของประชาชน หลักการบริหารจัดการศูนย์ไกล่เกลี่ยข้อพิพาทภาคประชาชน และหลักการไกล่เกลี่ยข้อพิพาท บูรณาการร่วมกันพัฒนาศูนย์ไกล่เกลี่ยข้อพิพาทภาคประชาชนวัดใหม่ (ยายแป้น) โดยการสร้างขึ้มมาใหม่ บริหารจัดการศูนย์ไกล่เกลี่ยตามแนวคิดการบริหารจัดการองค์กร พัฒนาบุคคลากรเพื่อการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทในชุมชน

2) หลักพุทธสันติวิธี คือหลักพุทธรรมว่าด้วยหลักสาราณียธรรม 6 ธรรมสำหรับการอยู่ร่วมกันในสังคม ซึ่งสอดคล้องกับแนวคิดหลักการมีส่วนร่วมของประชาชน ที่ต้องมีหลักเกณฑ์และมีระเบียบในการอยู่ร่วมกัน อีกทั้งหลักสาราณียธรรมยังสามารถใช้เป็นแนวทางในการบริหารจัดการศูนย์และพัฒนาการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทได้อย่างเหมาะสม โดยเป็นหลักธรรมว่าด้วยการอยู่ร่วมกันในสังคม ธรรมเป็นที่ตั้งแห่งความระลึกถึงกัน ธรรมเป็นเหตุที่ระลึกถึงกัน หลักการอนยู่ร่วมกันใช้เป็นหลักธรรมกระบวนการในการพัฒนา 6 ประการคือ 1. ช่วยเหลือการทำกิจกรรม 2. บอกแจ้งเตือนสิ่งที่เป็นประโยขน์ใช้วาจาสุภาพ 3. คิดทำสิ่งที่เป็นประโยชน์ตั้งจิตปรารถนาดี 4. แบ่งปันผลประโยชน์ที่มีให้ได้ใช้สอยทั่วกัน 5. ถูกต้องตามระเบียบมีความประพฤติดีงาม 6. เห็นชอบหลักการร่วมกันเพื่อนำไปสู่การแก้ปัญหา

3) การพัฒนาศูนย์ไกล่เกลี่ยข้อพิพาทภาคประชาชนวัดใหม่ (ยายแป้น) เขตบางกอกน้อย กรุงเทพมหานคร โดยพุทธสันติวิธี สามารถสร้างศูนย์ไกล่เกลี่ยข้อพิพาทภาคประชาชนวัดใหม่ (ยายแป้น) ขึ้นมาได้สำเร็จและได้ให้บริการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทแก่ผู้ที่มีความขัดแย้งในชุมชน ทำให้คนในชุมชนสามารถอยู่ร่วมกันอย่างสันติสุขได้ ทำให้เกิดแบบอย่างในการพัฒนาศูนย์ไกล่เกลี่ยข้อพิพาทภาคประชาชนวัดใหม่ (ยายแป้น) คือ WATMAI Model มีองค์ประกอบดังนี้ 1) W : Wisdom วัดปัญญา คือ คณะทำงานมีความคิดความชอบในการจัดการปัญหา 2) A : Awareness วัดตื่นรู้ คือ คณะทำงาน คู่กรณีพิพาทใช้สติ สมาธิในการแก้ไขหาทางออกให้กับปัญหา 3) T : Truth วัดมุ่งสู่ความจริง คือ เข้าใจสภาพปัญหา สาเหตุของกรณีพิพาท 4) M : Mediation วัดไกล่เกลี่ย คือ การสร้างกระบวนการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทโดยการพัฒนาจัดตั้งศูนย์ไกล่เกลี่ยข้อพิพาท 5) A : Aspiration วัดมุ่งมั่น คือ วัดเป็นผู้นำชุมชนในการสร้างแรงบันดาลใจ ขับเคลื่อนศูนย์ไกล่เกลี่ยภาคประชาชน        6) I : Integration วัดบูรณาการ การบูรณาการร่วมกันของคณะทำงานที่มาจากพลัง “บวร” บ้าน คือชุมชนและภาคเอกชน วัด คือพระสงฆ์ และบุคลากรในวัด  ราชการ คือข้าราชการทุกภาคส่วน และการบูรณาการศาสตร์สมัยใหม่กับพุทธสันติวิธี เป็นเครื่องมือในการพัฒนาศูนย์ไกล่เกลี่ยภาคประชาชน โดยมีกระบวนการพัฒนา 5 ขั้นตอน ประกอบด้วย 1) ขั้นรวมกลุ่มด้วยการรวมผู้แทนจากชุมชน ผู้แทนจากวัด และผู้แทนจากภาคราชการ 2) ยกระดับกลุ่มขอตั้งศูนย์ไกล่เกลี่ยข้อพิพาทภาคประชาชน ตามพระราชบัญญัติการไกล่เกลี่ยข้อพิพาท พ.ศ.2562 3) ปรับกระบวนการดำเนินการทำงานตามอำนาจหน้าที่ 4) ขับเคลื่อนภารกิจให้การบริการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทแก่คู่กรณี 5) สืบสานรักษาพัฒนาองค์การโดยจัดการประชุมองค์กรต่อเนื่อง ร่วมทำกิจกรรมและส่งเสริมทักษะความรู้แก่คณะทำงาน

บทคัดย่อภาษาอังกฤษ

The study entitled “The Development of Wat Mai (Yai Paen) Public Sector Mediation Center, Bangkok Noi District, Bangkok, based on Buddhist Peaceful Means” employed both qualitative research and action research methods with the following objectives: 1) to investigate the context, problems, requirements, as well as concepts and theories on dispute mediation, in relation to the development of Wat Mai (Yai Paen) public sector mediation center, Bangkok Noi District, Bangkok; 2) to explore the Buddhist peaceful means favorable to the development of Wat Mai (Yai Paen) public sector mediation center, Bangkok Noi District, Bangkok; and 3) to propose the development of Wat Mai (Yai Paen) public sector mediation center, Bangkok Noi District, Bangkok.

From the study, the following results are found:

1) The research context indicates that there is an elevated probability of conflict, but the problem-solving strategies remain the same, relying on dispute mediation by community leaders. However, the outcome of the agreement is not legally enforceable as legally recognized dispute mediation must be mediated by a state-licensed organization as an operator. Wat Mai (Yai Paen) community requires a conflict mediation agency inside the community; therefore, a public sector mediation sector based on the Dispute Mediation Act B.E. 2562 is required to ensure that dispute mediation is legally certified. With the establishment of Wat Mai (Yai Paen) Public Sector Mediation Center, the researcher integrated concepts on organizational development, public engagement, public sector mediation center management, and dispute mediation.

2) The Buddhist peaceful means refer to Sāraṇīyadhamma (six states of conciliation) for coexisting in the society, which is aligned with the concepts on public engagement where laws and regulations are required. Sāraṇīyadhamma can be used as a guideline to manage the center and develop the dispute mediation properly. Sāraṇīyadhamma includes the following practices: (1) to help one another with activities; (2) to tell useful information in pleasant phrases; (3) to behave usefully; (4) to share benefits. (5) to be disciplined; and (6) to recognize accepted principles in order to solve problems. 

3) The development of Wat Mai (Yai Paen) public sector mediation center, Bangkok Noi District, Bangkok by Buddhist peaceful means has resulted in a center that can mediate community disputes, allowing people to coexist peacefully, and leading to a model of developing Wat Mai (Yai Paen) public sector mediation center called ‘WATMAI,’ with the following components: (1) ‘W’ stands for Wisdom and refers to a working group that has solutions to problems; (2) ‘A’ stands for Awareness and refers to working group and parties to the conflict use mindfulness and concentration to solve problems; (3) ‘T’ stands for Truth and refers to  understanding the truth of problems; (4) ‘A’ stands for Aspiration and refers to temple as the community leader in inspiring and developing public sector mediation center; (5) ‘I’ stands for Integration and refers to an integration of working group of ‘Bowon’ power (villages, temples, and government sectors) with modern science and the Buddhist peaceful means as a tool for developing the public sector mediation center. The development process consists of 5 stages, namely (1) Gathering representatives from the community, temple, and government sectors; (2) Establishing the public sector mediation center based on the Dispute Mediation Act B.E. 2562; (3) Adjusting the work process based on duties and authority; (4) Developing mediation service provided to parties to the conflict; and (5) Sustaining the organization through regular meetings and activities, as well as improving working group skills and expertise.

รายการไฟล์