บทคัดย่อภาษาไทย

การวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาสภาพบริบท ปัจจัยที่ส่งผลให้การทำโคกหนองนาสู่การพัฒนาเศรษฐกิจครัวเรือนของเกษตรกรต้นแบบในอำเภอปรางค์กู่ จังหวัดศรีสะเกษ และหลักพุทธสันติวิธีที่เอื้อต่อการทำโคกหนองนาให้ประสบความสำเร็จ 2) เพื่อนำเสนอแนวทางการทำโคกหนองนาสู่การพัฒนาเศรษฐกิจครัวเรือนตามหลักพุทธสันติวิธีของเกษตรกรต้นแบบในอำเภอปรางค์กู่ จังหวัดศรีสะเกษ อำเภอปรางค์กู่ ดำเนินการวิจัยใช้รูปแบบการวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) แบบภาคสนามเครื่องมือวิจัย คือ แบบสัมภาษณ์เชิงลึกและการสังเกตการณ์ ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ แบ่งเป็น 2 กลุ่ม คือ กลุ่มประชาชนทั่วไป 3 คน และเกษตรกรต้นแบบ 3 คน รวม 6 คน วิเคราะห์ด้วยวิธีอุปนัย

ผลการวิจัยพบว่า

1)  สภาพพื้นที่บริเวณส่วนใหญ่จะขาดแคลนน้ำในการทำเกษตรทำให้ทำนาได้ปีละครั้ง ทำให้รายได้ครัวเรือนน้อย และติดการพนัน เกษตรกรส่วนใหญ่จึงมีปัญหาเรื่องร่ายจ่ายมาก แม้จะมีพื้นที่ว่างเปล่าแต่ไม่ได้ถูกนำพัฒนาใช้ให้เป็นประโยชน์ เพราะยึดติดกับการปลูกพืชผลแบบเดิมที่ทำตามกันมา ไม่ได้ปรับการปลูกพืชผลที่เหมาะกับสภาพดินและน้ำของพื้นที่ ปัญหาอุปสรรคของการเกษตรกรอำเภอปรางค์กู่ คือ เกษตรกรส่วนมากนิยมใช้สารเคมีในการทำการเกษตรทำให้ต้นทุนสูง ปัจจัยที่ส่งผลให้การทำโคกหนองนาของเกษตรกรต้นแบบในพื้นที่ประสบความสำเร็จ คือ การมีความรู้เรื่อง อากาศ  ดิน น้ำ รู้จักต้นทุนที่มี รู้จักทำบัญชีครัวเรือน ออกแบบให้เหมาะสมกับความต้องการ พุทธสันติวิธีที่เอื้อต่อการทำโคกหนองนาให้สำเร็จและยั่งยืน คือ หลักอิทธิบาท 4

2) เกษตรกรต้นแบบได้นำหลักอิทธิบาท 4 มาเป็นแนวทางในการทำโคกหนองนาให้ประสบความสำเร็จ ด้วยการเสริมสร้างพลังแห่งความรักและความเพียรในการทำโคกหนองนาด้วยอิทธิบาท 4 การเสริมสร้างพลังการเรียนรู้เพื่อพัฒนาพื้นที่อย่างมีสติและปัญญา เกษตรกรต้นแบบสามารถแก้ปัญหาเศรษฐกิจครัวเรือนด้วยการทำโคกหนองนาได้อย่างแท้จริง แนวทางการนำหลักอิทธิบาท 4 มาใช้ทำโคกหนองนา 1) ฉันทะ คือ เป็นผู้มีความพอใจ มีใจรักต่องานที่ทำ ทำให้เกิดความรู้สึกเต็มใจรักในการทำงาน เกิดการทำงานอย่างมีความสุข ไม่รู้สึกเบื่อหน่าย ไม่เกิดอาการท้อแท้ ช่วยให้งานดำเนินต่อไปอย่างต่อเนื่อง และเกิดการสร้างสรรค์ในงาน 2) วิริยะ คือ เป็นคนขยันหมั่นเพียร ในการทำงาน ไม่เกียจคร้าน มุ่งมั่นทำงานให้เสร็จ ผู้ที่ไม่ขาดความขยัน ย่อมทำงานขาดๆเกินๆหรือมักทำงานนั้นไม่สำเร็จลุลวง หรือหากสำเร็จก็สำเร็จล่าช้า และไม่มีประสิทธิภาพในงานนั้น 3) จิตตะ คือ เป็นผู้มีความมุ่งมั่น จดจ่อกับงานที่ทำ มีจิตแน่วแน่ และมั่นคงต่อปัญหาต่างๆที่เกิดขึ้น ช่วยให้งานดำเนินต่อไปอย่างต่อเนื่องตามกระบวนการ ทราบความเป็นไปของงานอยู่เสมอ  4) วิมังสา คือ เป็นผู้ที่รู้จักคิด วิเคราะห์ในงาน และเข้าใจในกระบวนการของงานที่ทำ และหากเกิดปัญหาก็ย่อมหาทางในการแก้ปัญหานั้นได้อย่างง่ายดาย งานจะไม่ผิดพลาด และทำงานตามกรอบที่ได้วางไว้ให้ประสบความสำเร็จ ถ้าขาดวิมังสาจะทำให้เป็นคนทำงานไม่มีหลักการ ทำงานไม่มีแนวทาง ไม่มีแบบแผน ซึ่งยากที่จะเกิดความสำเร็จได้โดยง่าย องค์ความรู้จากการวิจัย “ปรางค์กู่ โคกหนองนา” ประกอบด้วย จิตตภาพ คือ รัก มั่นศรัทธา ภูมิใจในสิ่งที่ทำ พอให้เป็น และมีความสุข กายภาพ คือ รู้ดิน น้ำ อากาศ ต้นทุนพื้นที่ ปลูกผลผลิตปลอดภัย ทำบัญชีครัวเรือน สังคมภาพ คือ การมีเครือข่าย ช่วยเหลือแบ่งปัน ปัญญาภาพคือ การทำโคกหนองนาพัฒนาไปสู่การท่องเที่ยว เกิดตลาดสินค้าเกษตร เป็นแหล่งเรียนรู้เพื่อนำไปสู่ความยั่งยืน

บทคัดย่อภาษาอังกฤษ

The study consisted of the following objectives: 1) to explore context and factors influencing the development of Khok Nong Na for household economy based on the Buddhist peaceful means of model farmers in Prang Ku district, Sisaket Province; and 2) to present the guidelines for developing Khok Nong Na for household economy based on the Buddhist peaceful means of model farmers in Prang Ku district, Sisaket Province. The study used a qualitative research technique, collecting data through in-depth interviews and observation with key informants separated into two groups of three regular people and three model farmers, for a total of six people. The obtained data were analyzed by inductive method.

From the study, the following results are found:

1) Most agricultural areas lack water, causing cultivation to occur just once a year, resulting in poor family income and family members addicted to gambling; as a result, most farmers face excessive expenditures. Although there are unoccupied areas, they have not been developed or used productively since farmers continue to cultivate in the same fashion and do not change crop cultivation to fit the soil and water requirements of the areas. Farmers' problems in Prangku district include the usage of chemicals in farming, which results in high costs. Model farmers' success in Khok Nong Na is due to their knowledge of air, soil, and water. They spend their money wisely, keep household accounts, and design it to match their requirements. The Iddhipāda (the Four Paths of Accomplishment) are the peaceful Buddhist means that are most suited to the success and sustainability of Khok Nong Na.

2) Model farmers have successfully developed Khok Nong Na using Iddhipāda as the guidelines, which is based on the enhancement of love, efforts, and learning power to develop the areas with mindfulness and wisdom. Model farmers can solve problems of household economy through Khon Nong Na model. The guidelines for applying Iddhipāda with Khok Nong Na are as follows: (1) Chanda (will) by being content and loving at work, resulting in a willingness to work, working joyfully, and not becoming bored or giving up, allowing work to continue and creativity to flourish; (2) Viriya (effort) by being diligent in work without being lazy, having determination to finish work. Those who lack diligence tend to overwork or frequently fail to complete tasks, causing success to be delayed and ineffective; (3) Citta (thoughtfulness) by being determined and focused on one's work. A concentrated mind  will remain stable in the face of any problem, allowing the task to go as planned and allowing one to maintain track of the work; and (4) Vīmamsa (investigation) by being analytical in work, which will help one to keep track of and understand the work process, as well as be able to handle problems as they emerge and work successfully within the framework. Without Vīmamsa, a person would lack principles, guidelines, and plans, making it difficult to accomplish success. A body of knowledge from a study is ‘Prang Ku Khok Nong Na’, which consists of the following: mental aspect characterized by love and faith, pride in one's work, sufficiency, and happiness; physical aspect through knowledge of the soil, water, and air, as well as the cost of areas, safe product production, and household accounting; social aspect by having connection and sharing; and wisdom aspect by promoting Khok Nong Na for tourism purposes in order to have agricultural markets which may be used as a learning resource that eventually leads to sustainability.

รายการไฟล์