บทคัดย่อภาษาไทย

ดุษฎีนิพนธ์ฉบับนี้ มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาวิเคราะห์บริบท สภาพปัญหา ความต้องการจำเป็นและแนวคิดทฤษฎีเกี่ยวกับสันตินวัตกรรมการเสริมสร้างศักยภาพผู้ให้คำปรึกษาเพื่อนครอบครัว 2) เพื่อศึกษาวิเคราะห์หลักพุทธสันติวิธีที่เอื้อต่อสันตินวัตกรรมการเสริมสร้างศักยภาพผู้ให้คำปรึกษาเพื่อนครอบครัว 3) เพื่อพัฒนาและนำเสนอสันตินวัตกรรมการเสริมสร้างศักยภาพผู้ให้คำปรึกษาเพื่อนครอบครัวของกรมกิจการสตรีและสถาบันครอบครัว ใช้รูปแบบการวิจัยเป็นแบบผสมวิธี (Mixed method research) แบบ Exploratory sequential design สัมภาษณ์เชิงลึก จำนวน 60 คน และทำสนทนากลุ่มเฉพาะผู้เชี่ยวชาญ จำนวน 6 คน และทดลองนำร่องกับกลุ่มตัวอย่างเลือกอย่างจำเพาะเจาะจง จำนวน 15 คน ประเมินผลการทดลองด้วยแบบประเมินศักยภาพผู้ให้คำปรึกษา การสังเกตการณ์ การบันทึกผลการเรียนรู้ระหว่างการอบรม ใช้สถิติวิเคราะห์เปรียบเทียบค่าเฉลี่ยด้วยค่า t สรุปผลแบบพรรณนาโวหาร

ผลการวิจัยพบว่า

1) ปัญหาการให้คำปรึกษาของผู้ให้คำปรึกษาเพื่อนครอบครัว มี 5 ด้าน ได้แก่ (1) ด้านบุคลากร (2) ด้านระบบที่ใช้ในการให้บริการ (3) ด้านวิธีการในการให้คำปรึกษา (4) ด้านเครื่องมือช่วยให้คำปรึกษา และ (5) ด้านเครือข่ายแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ศักยภาพที่ผู้ให้คำปรึกษาต้องการได้รับการอบรมเพิ่ม ได้แก่ เรื่องของทัศนคติ องค์ความรู้และทักษะการให้คำปรึกษา  การคิดวิเคราะห์แก้ปัญหา การดูแลสุขภาวะจิต การพัฒนาสติและสันติภายในของผู้ให้คำปรึกษา การประยุกต์ใช้หลักธรรมในการให้คำปรึกษา เครื่องมือในการให้คำปรึกษา และการเสริมพลังเครือข่ายแลกเปลี่ยนเรียนรู้และดูแลให้คำปรึกษาร่วมกัน แนวคิดทฤษฎีทางศาสตร์สมัยใหม่ที่นำมาใช้ ได้แก่ แนวคิดการให้คำปรึกษาตามหลักจิตวิทยา การให้คำปรึกษาครอบครัวตามแนวคิดซาเทียร์ การเรียนรู้แบบผู้ใหญ่ การเรียนรู้เพื่อความเปลี่ยนแปลง และการโค้ช

2) หลักพุทธสันติที่เอื้อต่อสันตินวัตกรรมการเสริมศักยภาพผู้ให้คำปรึกษาเพื่อนครอบครัวของกรมกิจการสตรีและสถาบันครอบครัวมี  ได้แก่  หลักพรหมวิหาร 4 เป็นธรรมประจำใจของผู้ให้คำปรึกษา หลักอริยสัจ 4 เป็นแนวคิดในการให้คำปรึกษา หลักสติปัฏฐาน 4 ใช้บ่มเพาะกำลังสติของผู้ให้คำปรึกษา และใช้หลักจิตอาสาหัวใจโพธิสัตว์ (มหาปัญญา มหากรุณา มหาอุบาย) เป็นหลักการทำงานของจิตอาสาผู้ให้คำปรึกษา

3) หลักสูตรสันตินวัตกรรมการเสริมสร้างศักยภาพผู้ให้คำปรึกษาเพื่อนครอบครัวของกรมกิจการสตรีและสถาบันครอบครัว ประกอบด้วยเนื้อหาหลัก 5 หมวด คือ (1) ความรักและเข้าใจตนเองและผู้อื่น (2) การบ่มเพาะกำลังสติและสันติ (3) การให้คำปรึกษา (4) การแก้ปัญหาสัมพันธภาพ และ (5) การให้คำปรึกษาผ่านระบบออนไลน์ โดยหลักสูตรนี้มีชื่อว่า ผู้ให้คำปรึกษาหัวใจตื่นรู้ยุคดิจิทัล มีทั้งหมด 9 หน่วยการเรียนรู้ ที่ช่วยเสริม 9 คุณลักษณะ คือ (1) ตื่นรู้ในตน (2) ตื่นรู้ในคน  (3) ตื่นรู้ในต้นแบบ (4) ตื่นรู้ในการปรึกษา (5) ตื่นรู้ในการคิด (6) ตื่นรู้ในการสื่อสารสัมพันธ์ (7) ตื่นรู้ในอารมณ์ (8) ตื่นรู้ในระบบ และ (9) ตื่นรู้ในเครือข่าย โดยมีหลักการพัฒนาศักยภาพและหลักการให้คำปรึกษาที่เรียกว่า หลัก 6 ป (ปลุก เปิด ปักปฏิบัติ เปลี่ยน ปิด และปัน) มีกระบวนการให้คำปรึกษา 11 ขั้น ที่เรียกว่า Love and Peace Sharing Space Process  และมีชุดเครื่องมือช่วยฝึกฝนตนเพื่อเตรียมความพร้อมในการให้คำปรึกษาแบบองค์รวมอย่างมีสติ ในเรื่องการแก้ไขปัญหาสัมพันธภาพในครอบครัว กลุ่มอาสาสมัครที่เข้าการทดลองมีคะแนนค่าเฉลี่ยศักยภาพของการให้คำปรึกษาหลังการทดลองสูงกว่าก่อนการทดลองทุกด้านอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ .05  และค่า t 6.47

องค์ความรู้ใหม่จากการวิจัย Hybrid Mindfulness based learning for Peace Counselor (HML for Peace Counselor) เป็นหลักสูตรการพัฒนาศักยภาพผู้ให้คำปรึกษาให้เป็นผู้ให้คำปรึกษาสันติสุข โดยมีรูปแบบการจัดการเรียนรู้ที่มีสติเป็นฐาน แบบผสมผสาน Online และ Onsite ประกอบด้วยชุดความรู้ 5 ด้าน คือ ความรัก การตื่นรู้ องค์ความรู้ในการให้คำปรึกษา การวิเคราะห์ปัญหาครอบครัว และชุดเครื่องมือในการพัฒนาตนและให้คำปรึกษา

บทคัดย่อภาษาอังกฤษ

The study consisted of the following objectives: 1) to analyze the context, problems, needs, and concepts related to peace innovation for enhancing the potential of family counselors; 2) to examine the Buddhist peaceful means conducive to peace innovation for enhancing the potential of family counselors; and 3) to develop and present peace innovation for enhancing the potential of family counselors in the Department of Women’s Affairs and Family Development. The study used a mixed-method approach, employing an exploratory sequential design. The data were collected via in-depth interviews with 60 persons, focus group discussions with 6 persons, and pilot experiment with a sample group of 15 persons who were chosen by purposive sampling. The potential assessment form, observation, and recording of learning outcomes during training were used to evaluate the experiment results.

From the study, the following results are found:

1) There are five problems in counseling of family counselors which are: (1) personnel; (2) service system; (3) limited counseling methods; (4) tools for counselors to perform counseling; and (5) a learning exchange network. The potential that needs to be improved includes attitude, a body of knowledge on counseling, counseling skills, the Dhamma used in development, and learning networks. The modern science concepts used are counseling based on psychology, family counseling based on Satir, adult learning, transformative learning, and coaching.

2) The Buddhist peaceful means conducive to peace innovation for enhancing the potential of family counselors in the Department of Women’s Affairs and Family Development are: (1) Brahmavihāra (the four sublime states of mind) as the motto for counselors; (2) Ariyasacca (the four noble truths) as a counseling concept; (3) Satipaṭṭhāna (the four foundations of mindfulness) to cultivate mindfulness of counselors; and (4) Bodhisattava virtues comprising mahā-paññā (great wisdom), mahā-karuṇā (great compassion), and mahā-ubhāya (great policy) as a principle in working of volunteers.

3) Peace innovation for the empowerment of family counselors in the Department of Women’s Affairs and Family Development covers five major topics: (1) love and understanding in oneself and others; (2) cultivating mindfulness and nurturing peace; (3) counseling; (4) relationship problem solving; and (5) counseling through online system. There are 9 learning units and 9 characteristics of awakened counselors: (1) awakened in one's self; (2) awakened in people; (3) awakened in models; (4) awakened in counseling; (5) awakened in thinking; (6) awakened in relationship communication; (7) awakened in emotions; (8) awakened in system; and (9) awakened in networks. The potential development and counseling principles are ‘awakening, opening, determining, changing, closing, and sharing’ with the 11 stages of counseling process called Love and Peace Space Process. The tool kit is also used to cultivate one's potential in order to prepare oneself to provide holistic counseling for resolving family relationship problems. Volunteers who participated in the experiment have a higher posttest mean of counseling potential than the pretest, with a statistical significance of 0.05 and a t-test of 6.47.

A new body of knowledge from the study is called ‘Hybrid Mindfulness Based Learning for Peace Counselors (HML for Peace Counselor), which is a program for developing the counselors’ potential to become peace counselors. The program is based on mindfulness and includes both online and onsite versions, as well as the following contents: love, awakening, knowledge of counseling, family problem analysis, and tool kit. 

รายการไฟล์