การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เพื่อศึกษาองค์ประกอบของภาวะผู้นําเชิงพุทธของ ผู้บริหารสถานศึกษาสังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 2) เพื่อพัฒนาตัวบ่งชี้ภาวะผู้นําเชิงพุทธของผู้บริหารสถานศึกษาสังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษา ประถมศึกษาภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 3) เพื่อตรวจสอบความสอดคล้องความสัมพันธ์เชิงโครงสร้าง ตัวบ่งชี้ภาวะผู้นําเชิงพุทธของผู้บริหารสถานศึกษาสังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา ภาคตะวันออกเฉียงเหนือที่พัฒนาขึ้นกับข้อมูลเชิงประจักษ์ใช้ระเบียบวิธีวิจัยแบบผสมผสาน เก็บ รวบรวมข้อมูล จากกลุ่มตัวอย่าง คือ ผู้อํานวยการสถานศึกษา หรือรักษาการณ์ผู้อํานวยการ สถานศึกษาสังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาภาคตะวันออกเฉียงเหนือ จํานวน 480 คน

       ผลการวิจัยสรุปได้ดังนี้

      1. องค์ประกอบภาวะผู้นําเชิงพุทธของผู้บริหารสถานศึกษาสังกัดสํานักงานเขตพื้นที่ การศึกษาประถมศึกษาภาคตะวันออกเฉียงเหนือประกอบด้วย 3 องค์ประกอบหลัก 9 องค์ประกอบ ย่อย องค์ประกอบหลักที่ 1 การครองตน ได้แก่ หลักฆราวาสธรรม หลักอธิษฐานธรรม หลักสัปปุริส ธรรม องค์ประกอบหลักที่ 2 การครองคน ได้แก่ หลักพรหมวิหารธรรม หลักกัลยาณมิตรธรรม หลักสังคหวัตถุธรรม องค์ประกอบหลักที่ 3 การครองงาน ได้แก่ หลักอริยสัจธรรม หลัก ทศพิธราชธรรม หลักอิทธิบาทธรรม

      2. การพัฒนาตัวบ่งชี้ภาวะผู้นําเชิงพุทธของผู้บริหารสถานศึกษาสังกัดสํานักงานเขตพื้นที่ การศึกษาประถมศึกษาภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ได้สร้างตัวบ่งชี้ทั้งหมด 48 ตัว ประกอบด้วยด้าน การครองตน จํานวน 15 ตัว ด้านการครองคน จํานวน 15 ตัว และด้านการครองงาน จํานวน 18 ตัว พบว่าตัวบ่งชี้มีความเหมาะสมในระดับดีมากทุกตัวบ่งชี้

       3. การตรวจสอบความสอดคล้องโมเดลความสัมพันธ์เชิงโครงสร้างตัวบ่งชี้ภาวะผู้นําเชิง พุทธของผู้บริหารสถานศึกษาสังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาภาตะวันออกเฉียงเหนือ ที่พัฒนาขึ้นกับข้อมูลเชิงประจักษ์ พบว่า ตัวบ่งชี้แต่ละตัวมีน้ําหนักค่าสัมประสิทธิ์ระหว่าง 0.659 - 0.998 และมีค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์เชิงพหุยกกําลังสอง (R^2) ระหว่าง 0.434 - 0.997 โมเดล มีความสอดคล้องกลมกลืนกับข้อมูลเชิงประจักษ์อยู่ในเกณฑ์ดี χ^2 = 24.180 df = 24.0 P- Value =0.4514, χ^2/df = 1.008 CFI= 1.000 TLI=1.003 RMSEA=0.004SRMR= 1.000

       The objectives of this research were: 1) to study the components of Buddhist leadership of educational institution administrators under the Office of the Northeast Primary Educational Service Area; 2) to develop indicators of Buddhist leadership of school administrators under the Office of the Northeast Primary Educational Service Area; 3) to examine the congruence of the structural relationships among the Buddhist leadership indicators of school administrators under the Office of the Northeast Primary Educational Service Area that were developed with empirical data. This study was carried out utilizing a mixed research methodology to collect information from 480 samples including educational institution directors or acting directors of educational institutions under the Office of the Northeast Primary Educational Service Area.

        The research results were as follows:

        1) Components of Buddhist leadership for administrators of educational institutions under the Office of the Northeast Primary Educational Service Area consisted of three main components and nine sub-components. The first main component is ‘self-rule’ including Gharāvāsa-dhamma, Adhiṭṭhāna-dhamma, and Sappurisadhamma. The second one is people-care including Brahmavihāra-dhamma, Kalyāṅamitta-dhamma and Saṅgahavatthu-dhamma. The third one is occupation including Four Noble Truths, Dasarājadhamma, and Iddhipāda.