บทคัดย่อภาษาไทย

             วิทยานิพนธ์นี้มีวัตถุประสงค์ 1 ประการ คือ 1) เพื่อศึกษาประวัติความเป็นมาของโบราณสถาน วัดพระพุทธบาทราชวรมหาวิหาร จังหวัดสระบุรี 1) เพื่อศึกษาคุณค่าความสำคัญและคุณประโยชน์โบราณสถาน วัดพระพุทธบาทราชวรมหาวิหาร จังหวัดสระบุรี 3) เพื่อเสนอแนวทางอนุรักษ์โบราณสถาน วัดพระพุทธบาทราชวรมหาวิหาร จังหวัดสระบุรี เพื่อเสริมสร้างคุณค่าและคุณประโยชน์ต่อสังคมไทย การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ (ภาคสนาม) กลุ่มผู้ให้ข้อมูลที่สำคัญจำนวน 12 รูป/คน ด้วยวิธีการสัมภาษณ์เชิงลึก และวิเคราะห์ สังเคราะห์ข้อมูลด้วยการเชิงพรรณนาความ

ผลการวิจัยพบว่า

            ประวัติความเป็นมาของโบราณสถาน วัดพระพุทธบาทราชวรมหาวิหาร จังหวัดสระบุรี โดยรวม วัดพระพุทธบาทราชวรมหาวิหาร เป็นวัดพระอารามหลวงชั้นเอกชนิดพิเศษ ที่มีแหล่งโบราณวัตถุ ย่อมแสดงถึงการเกิดเรื่องราวในอดีตที่แสดงถึงวิถีชีวิตความเป็นอยู่และวัฒนธรรมต่าง ๆ ในยุคสมัยนั้น ๆ จนมาถึงในปัจจุบัน โดยมีประโยชน์ทางประวัติศาสตร์และโบราณคดี โบราณวัตถุจึงเป็นองค์ประกอบสำคัญที่อยู่ร่วมกับศาสนสถานต่าง ๆ วัดพระพุทธบาทเป็นหนึ่งในวัดสำคัญที่มีศิลปวัตถุจำนวนมากที่ได้มาจากการถวายเป็นพุทธบูชา ตั้งแต่พระมหากษัตริย์จนถึงสามัญชน

            คุณค่าความสำคัญและคุณประโยชน์โบราณสถาน วัดพระพุทธราชวรมหาวิหาร จังหวัดสระบุรี โดยรวม มีการพัฒนาศาสนสถาน ศาสนวัตถุ และสภาพแวดล้อมภายในวัดให้มีความสะอาดร่มรื่น มีภูมิทัศน์ที่น่าชื่นชม พัฒนาบุคลากรให้มีความรู้ให้ทันสมัยทั้งทางโลกและทางธรรม และมีการพัฒนาการจัดกิจกรรมภายในวัดให้ดีขึ้น สถานที่โบราณและสิ่งแวดล้อมศิลปกรรมจัดเป็นส่วนหนึ่งของ “มรดกวัฒนธรรม” ที่มีความหมายครอบคลุมถึงทรัพยากรประเภทต่างๆ ทั้งที่เป็นวัฒนธรรมทางวัตถุและนามธรรม เป็นมรดกของมนุษยชาติรวมถึงการพัฒนาด้านสิ่งอำนวยความสะดวกต่าง ๆ เป็นสิ่งที่ยึดเหนี่ยวจิตใจของผู้คนจำนวนมากที่เลื่อมใสในพระพุทธศาสนา เพื่อให้พระพุทธศาสนายังคงอยู่สืบไป

            ส่วนแนวทางอนุรักษ์โบราณสถาน วัดพระพุทธบาทราชวรมหาวิหาร จังหวัดสระบุรี โดยรวม แนวทางการอนุรักษ์โบราณสถาน วัดพระพุทธบาทราชวรมหาวิหาร จังหวัดสระบุรีนั้นมีแนวทางและขั้นตอนในการอนุรักษ์ตามลำดับ ดังนี้ 1) การศึกษารวบรวมข้อมูลเบื้องต้น สามารถดำเนินค้นคว้ารวบรวมข้อมูลประวัติความเป็นมา หลักฐานทางโบราณคดี สถาปัตยกรรม ศิลปกรรม หรือด้านอื่นๆ 2) การอนุรักษ์ขั้นพื้นฐาน สามารถดำเนินการในขั้นต่างๆ ต่อไปนี้ (1) การดูแลรักษา (2) การป้องกันคุ้มครอง (3) การเสริมความมั่นคง (4) การใช้ประโยชน์โบราณสถาน 3) การอนุรักษ์ขั้นสูง การอนุรักษ์ขั้นสูงจะต้องดำเนินการในขั้นต่างๆภายใต้ข้อแนะนำของกรมศิลปากรทั้งสิ้นกล่าวคือ (1) การป้องกันการเสื่อมสภาพ (2) การจำลองแบบ (3) การบูรณะ (4) การปฏิสังขรณ์ (5) การประกอบคืนสภาพ (6) การประยุกต์การใช้สอย

บทคัดย่อภาษาอังกฤษ

This thesis has three objectives: 1) to study the history of the ancient site of Wat Phra phutthabath Ratchaworamahaviharn in Saraburi Province 2) to study the value, importance, and benefits of the ancient site of Wat Phraphutthabath Ratchaworamahaviharn in Saraburi Province 3) to present guidelines for preserving the ancient site Wat Phraphutthabath Ratchaworamahaviharn in Saraburi Province in order to enhance the value and benefits to Thai society This study is a qualitative study (fieldwork) using methodology of In-depth interview of 12 key informants and analyzing to synthesize the data with descriptive analysis.

The research results showed that the history of the ancient sites, Wat Phraphutthabath Ratchaworamahaviharn in Saraburi Province, which is the highest type of first class monastery consisting sources of antiquities represent the emergence of stories as well as way of life and culture of various eras in the past until the present. These are important for both historical and archaeological benefits therefore antiquities are important elements that coexist with religious sites. Wat Phraphutthabath Ratchaworamahaviharn is one of the significant temples with a large number of artifacts obtained from Buddhist offerings, from monarchs to commoners.

The value, importance, and benefits of the ancient site of Wat Phraphutthabath Ratchaworamahaviharn in Saraburi Province have developed religious sites, religious artifacts, and environment inside the temple to be clean, shady, with admirable landscape. They have also cultivated personnel to have modern knowledge both secular and moral and have improved activities within the temple. Archaeological sites and artifacts are classified as part of "cultural heritage" that cover various types of resources in both tangible and intangible culture, and represent as the inheritance of humanity.  The development of various facilities attracting the minds of many people to believe in Buddhism in order to continually nurture it.

For guidelines for preserving the ancient site Wat Phraphutthabath Ratchaworamahaviharn in Saraburi Province, are showed as preservation steps respectively: 1) study and collect primary data of history, archeology evidence, architectures, fine arts, and other related aspects 2) basic preservation which can be proceeded in the following steps: (1) maintenance (2) protection (3) security enhancement (4) the use of ancient sites 3) advanced preservation that must be carried out in various stages under the recommendations of the Fine Arts Department only, namely,: (1) prevention of deterioration (2) replication (3) restoration (4) renovation (5) reassembly (6) functional application.

รายการไฟล์