บทคัดย่อภาษาไทย

              การศึกษาวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 3 ประการ คือ (1) เพื่อศึกษาสถานการณ์ของพระพุทธศาสนาในสมัยสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช (2) เพื่อศึกษาพระราชประวัติของสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชที่เกี่ยวกับกิจการพระพุทธศาสนา (3) เพื่อศึกษาวิเคราะห์พระราชกรณียกิจเกี่ยวกับกิจการพระพุทธศาสนาในสมัยสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช เป็นการวิจัยเชิงเอกสาร โดย วิเคราะห์เนื้อหาและนำเสนอในลักษณะการพรรณนา

              ผลการศึกษาวิจัยพบว่า (1) สถานการณ์ของพระพุทธศาสนาในสมัยสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชพบว่า บ้านเมืองยังไม่สงบเพราะอยู่ระหว่างการทำศึกสงคราม กิจการด้านพระพุทธศาสนาจึงขาดพระสงฆ์ผู้ทรงความรู้ด้านปริยัติและปฏิบัติที่จะศึกษาเล่าเรียนพระธรรมวินัยและพระสงฆ์ที่จะเป็นหลักในการบริหารการคณะสงฆ์ (2) พระราชประวัติของสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชที่เกี่ยวกับกิจการพระพุทธศาสนาพบว่า ด้านศาสนธรรม สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชทรงโปรดเกล้า ฯ ให้ทำการรวบรวมพระไตรปิฎกจากหัวเมืองต่าง ๆ เพื่อทำการสังคายนาแต่ไม่สำเร็จเนื่องจากสิ้นรัชกาลเสียก่อน และทรงออกพระราชกำหนดว่าด้วยศีลสิกขาบท ด้านศาสนบุคคล พระองค์ทรงโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งสังฆราชและพระราชาคณะเพื่อปกครองดูแลพระภิกษุสงฆ์และทรงส่งเสริมการศึกษาพระปริยัติธรรม ด้านศาสนสถาน พระองค์ทรงบริจาคราชทรัพย์เพื่อใช้สร้างและบูรณะปฏิสังขรณ์วัด พระอุโบสถ วิหาร กุฏิสงฆ์ ด้านศาสนวัตถุ พระองค์ทรงโปรดเกล้าฯ ให้จัดสร้างสมุดภาพไตรภูมิและโปรดให้ปั้นพระพุทธรูปฉลองพระองค์ปางสมาธิ และด้านศาสนพิธี พระองค์ทรงเสด็จไปบำเพ็ญพระราชกุศล บริจาคทาน และทรงเสด็จไปนมัสการปูชนียสถานที่สำคัญ (3) การวิเคราะห์พระราชกรณียกิจเกี่ยวกับกิจการพระพุทธศาสนาในสมัยสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชพบว่า พระองค์ทรงมีจิตใจที่ใฝ่ในธรรมส่งเสริมให้ประชาชนมีความรู้ความเข้าใจในพระธรรมคำสอนของพระพุทธเจ้า ทรงมีพระราชศรัทธาในพระพุทธศาสนาและปฏิบัติตนเป็นแบบอย่างของพุทธศาสนิกชนภายใต้หลักทาน ศีล ภาวนา ดังพระราชปณิธานว่า ถวายแผ่นดินเป็นพุทธบูชาแด่ศาสนา สมณะ พระพุทธโคดม

บทคัดย่อภาษาอังกฤษ

This research was purposely made: 1) to study a situation of Buddhism during the reign of King Taksin the Great, 2) to study a history of King Taksin the Great regarding his Buddhist affairs, and 3) to analyze the royal duties of King Taksin the Great relating to Buddhism. This research employed the documentary research methodology done by studying related documents where content analysis was made through the descriptive manner.

The results of this study found that during 1) the reign of King Taksin the Great, Buddhism was a lack of monks who had knowledge in teaching and practice, and  monks to study the Dhamma and Vinaya. Moreover, there was a lack of monks who would be the administration of all the Sangha. All lacks occurred because the country was not in peace due to war, 2) for the history of King Taksin the Great regarding his Buddhist affairs, five areas were found: 1) for Dhamma, King Taksin the Great ordered a council to reconsider the Tipiṭaka and issued the royal precepts,  2) for religious person, He collected Tipiṭaka but was not successful because he died before completing his goal, His Mmajesty graciously appointing patriarchs and prelates to oversee the monks and promote the study of the Dhamma. 3) for materials, His Majesty donated royal property to build and renovating temples, Uposatha Hall, Vihãra, and monks' quarters, 4) among the religious objects, His Majesty graciously created a picture book of Tri Bhūmi and a statue of Buddha dressed in a meditative posture, 5) finally, religious ceremonies, His majesty went to perform royal merit, donate alms, and went to pay important places of worship, 3) among analysis of King Taksin the Great on the royal duties regarding Buddhism, it was found that His majesty had a passion for Dhamma and encouraged people to have knowledge and understanding of the Buddha's teachings. His Majesty had faith in Buddhism and behaved himself with the Dãna Sila Bhãvanã as an example for all Buddhists as he stated that I will offer the land as the worshipping of Buddha, to religion of Gotama, the Blessed One.

รายการไฟล์