บทคัดย่อภาษาไทย

วิทยานิพนธ์เรื่องนี้ มีวัตถุประสงค์ศึกษา คือ (1) เพื่อศึกษาหลักไตรลักษณ์ในคัมภีร์พระพุทธศาสนา (2) เพื่อศึกษาวิธีการปฏิบัติเข้าถึงความจริงตามหลักไตรลักษณ์ในคัมภีร์พระพุทธศาสนา (3) เพื่อวิเคราะห์การประยุกต์ใช้หลักไตรลักษณ์ของชาวพุทธในสังคมไทย ศึกษาข้อมูลปฐมภูมิจากพระไตรปิฎก ทุติยภูมิจากเอกสาร ตำรา รายงานวิจัย วารสาร รวมถึงสื่อออนไลน์ เป็นการวิจัยเชิงเอกสาร วิเคราะห์ข้อมูลเชิงพรรณนา

ผลการวิจัยพบว่า

ไตรลักษณ์คือ ลักษณะ ๓ ประการแห่งสังขารทั้งหลาย ประกอบด้วย (1) อนิจจตา ความไม่เที่ยง ความเป็นทุกข์ความมิใช่ตัวตน สังขารทั้งปวงไม่เที่ยง (2) ทุกขตา ความเป็นทุกข์ เป็นของคงทนอยู่มิได้ มีสภาวะแห่งความบีบคั้นขัดแย้ง หรือภาวะที่เป็นทุกข์นั้น (3) อนัตตตา ความเป็นของไม่ใช่ตน หลักไตรลักษณ์จะทำให้เกิดความรู้และเข้าใจความเป็นไปของสรรพสิ่งในโลกที่ไม่เที่ยงแท้ แน่นอน เปลี่ยนแปลงไปตลอดเวลา เกิดขึ้น ตั้งอยู่และดับไป เหนืออำนาจการควบคุมขึ้นอยู่กับเหตุและปัจจัย ดังนั้น คุณค่าของการศึกษาจนรู้แจ้งชัดในหลักไตรลักษณ์จึงสามารถนำมาปฏิบัติตนในการดำเนินชีวิตด้วยความไม่ประมาท เว้นจากทำชั่ว มุ่งทำความดี ทำจิตใจให้บริสุทธิ์เป็นอิสระปลอดจากกิเลส ก็จะพบกับความสุขในชีวิต

การปฏิบัติเพื่อเข้าถึงหลักไตรลักษณ์ผ่านการใช้วิปัสสนาญาณ การปฏิบัติตามหลักสติปัฏฐาน 4 และวิปัสสนาญาณจะรู้เห็นรูปนามไปจนถึงการรู้และเห็นไตรลักษณ์ เรียกว่าการปรากฏตัวของไตรลักษณ์ โดยการรู้และเห็นรูปนามจะเกิดขึ้นต่อเนื่องและชัดเจน ไม่ว่าจะเป็นรูปนามในอดีต อนาคต หรือปัจจุบัน และจะสามารถเข้าถึงสัมมสนญาณใน 3 ประการ คือ (1) อนิจจสัมมนะ เป็นสภาวะที่ปัญญารู้และเห็นความไม่เที่ยงของรูปนามในขณะปัจจุบันได้อย่างชัดเจน (2) ทุกขสมมนะ ปัญญาพิจารณารู้เห็นความเป็นทุกข์ของรูปนามขณะปัจจุบัน เนื่องจากถูกบีบคั้นด้วยสภาวะเกิดดับและสิ้นสุดไปตลอดเวลา (3) อนัตสัมมสนะ เป็นปัญญาพิจารณารู้เห็นรูปนามว่าไม่ใช่ตัวตน ซึ่งเกิดขึ้นตามเหตุปัจจัยและหายไปตามเหตุปัจจัยดังนั้นจึงไม่สามารถบังคับบัญชาได้และไม่เป็นไปตามความปรารถนา 

การประยุกต์ใช้ไตรลักษณ์ในประเด็นต่าง ๆ ดังนี้ (1) ด้านการเงิน การจัดการเงินตามหลักไตรลักษณ์นี้ช่วยให้เรามีการคิดให้ครบถ้วนทั้งด้านการออมเงิน การใช้เงินอย่างมีสติ และการวางแผนการเงินในระยะยาว ทำให้เรามีความมั่นคงในการเงินและสามารถรับมือกับสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลงได้อย่างเหมาะสม เข้าใจถึงภาระความทุกข์ที่เกิดจากปัญหาการเงิน และพยายามหาวิธีการแก้ไข ด้วยการมองเห็นว่าความทุกข์ในเรื่องการเงินไม่ใช่สิ่งที่ยังคงอยู่ตลอดเวลา (2) ด้านสังคม การยอมรับความไม่แน่นอน และการเปลี่ยนแปลงจนถึงการมองหาโอกาสใหม่ ๆ เพื่อจะนำมาใช้กับการปรับตัวทางสังคม การรับรู้และเข้าใจสถานการณ์ปัจจุบัน เช่น เศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อม อย่าคาดหวังมากเกินไปเพื่อช่วยในการเรียนรู้และยอมรับว่าทุกสิ่งในสังคมมีการเปลี่ยนแปลงและสิ้นสุดไป (3) ด้านเทคโนโลยี เทคโนโลยีมีการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง เพื่อให้สามารถตอบสนองความต้องการและสร้างประโยชน์ต่อสังคมและให้สถานะของประเทศได้อย่างเหมาะสม เพื่อก้าวไปสู่โลกแห่งอนาคต (4) ด้านการเมือง การเข้าใจถึงความไม่แน่นอนของสถานการณ์การเมืองและการปรับตัวต่อความเปลี่ยนแปลง นอกจากนี้ยังต้องให้ความสำคัญ และการรับรู้ถึงความทุกข์ในด้านการเมือง เช่น ปัญหาทางสังคม ปัญหาเศรษฐกิจ และควรได้รับการแก้ไขปัญหาอย่างเหมาะสม และต้องไม่ยึดติดกับตำแหน่งต่าง ๆ ที่ได้รับเพราะทุกอย่างมีระยะเวลาเสมอ การปฏิบัติตามหลักไตรลักษณ์เหล่านี้ จะช่วยให้การเมืองระบอบประชาธิปไตยมีเสถียรภาพ สร้างความเท่าเทียมและความยุติธรรมในสังคม มีโมเดลแห่งองค์ความรู้ว่า “ธรรมชาติการเงิน สังคม เทคโน การเมือง หลั่งไหลสู่ความเปลี่ยนแปลง”

บทคัดย่อภาษาอังกฤษ

The entitled thesis is consisted of following objectives;- (1) to study the Three Characteristics in the Buddhist scriptures, (2) to study of the guidline into truth according to the Three Characteristics and (3) to analyze the application Three Characteristics of Buddhists. It is studied the primary source from Tipiṭaka and the secondary source from a text, journal, research report including medias. This is documentary research. Its analysis of data is descriptive.

The results of the research are as follows:

The Three Characteristics, its factors are Aniccatã , impermanence, transiency, Dukkhatã, state of suffering or being oppressed and Anattatã,  soullessness, not-self, namely-over controlling in mind. These three defining signs are ordinary, consisting of all things to bring knowledge and understanding of the possibility of all things in the world. Of course It's constantly changing. It's happening. Above controling depends on cause and factor. Therefore, this is the value of education until clearly enlightened in the trinity principle. It can be applied to practice living with carelessness, abstaining from doing evil, aiming to do good, purifying the mind to be free from desires, and will find happiness in life.

The practice leading to the Three Characteristics through inner observation, adhering to the principles of the four major precepts and seeing the name through inner observation until one knows and sees the Three Characteristics. It is known as the existence of The Three Characteristics. Whether in the past, future or the present. We are able to know and seeing the name-body to occur clearly. To be able to gain three types of intuition: (1) Aniccasammana, it is vanity which is a state of wisdom to know and see cleary of the impermanence of the current form, (2) Dukkhasammana, Every bitterness and wisdom will consider the pain of the current image as it has been constantly squeezed by extinction and end and (3) Anattasammana, it considers to see body-nam as not a self. I is formed by a factor and disappears due to factors. So it cannot be controlled as be desired.

The application of the the Three Characteristics in the varieties;- i.e. (1) Finance, money managing according to the the Three Characteristics helps us think completely in the terms of saving money, using money wisely and financial planning long-term. It gives us financial stability and the ability to deal with changing situations appropriately. We understand the burden of suffering caused by financial problems and try to find solution by seeing financial suffering is not something to continue all the time, (2) Social aspect, to accept uncertainty and change until looking for new opportunities in order to apply to social adjustment. Awareness and understanding of current situations such as the economy, society and the environment. Don't expect too much to help you learn and accept that everything in society changes and ends (3) Technology, it is applied as instruments to appropriate respond to needs and create benefits for society and the country's status for movement towards the world of the future (4) Political aspect, to understand the uncertainty of the political situation and adapting to change. Besides, we also must give importance and awareness of suffering in political areas such as social problems, economic problems and it should be appropriately resolved and it is not attached to the various positions as you receive it because everything has time period. Following these Three Principles, It will help stabilize democratic politics and it creates equality and justice in society through the Three Characteristics. Its model of knowledge factor is ‘the Nature of Money, Society, Technology and Politics Leading to Change’.

รายการไฟล์