บทคัดย่อภาษาไทย

การศึกษาวิจัยเรื่อง “ความผิดตามกฎหมายอาญาที่กฎหมายบัญญัติไว้โดยไม่ต้องการเจตนากับหลักทางพระพุทธศาสนาเถรวาท” มีวัตถุประสงค์; 1) เพื่อศึกษาแนวความคิด ทฤษฎีเกี่ยวกับความรับผิดทางอาญาที่ไม่ต้องการเจตนาในการกระทำในกฎหมายอาญา 2) เพื่อศึกษาเกี่ยวกับความผิดทางอาญาที่ไม่ต้องการเจตนาในกฎหมายอาญาต่างประเทศทั้งประเทศที่ใช้ระบบกฎหมายคอมมอนลอว์ และประเทศที่ใช้ระบบกฎหมายซีวิลลอว์และกฎหมายอาญาของราชอาณาจักรไทย รวมทั้งเปรียบเทียบกับกรรมและเจตนาในพระพุทธศาสนา 3) เพื่อศึกษาวิเคราะห์ถึงปัญหาเกี่ยวกับเจตนาในความผิดทางอาญาที่ไม่ต้องการเจตนาในพระราชบัญญัติต่างๆ ที่มีโทษทางอาญา และ 4) เพื่อศึกษาและเสนอแนะแนวทางที่เป็นมาตรการที่เหมาะสมเกี่ยวกับการกระทำความผิดทางอาญาที่ไม่ต้องการเจตนาเพื่อเป็นข้อเสนอแนะในการแก้ไขเพิ่มเติมบทบัญญัติในพระราชบัญญัติที่มีโทษทางอาญาให้มีความชัดเจนแน่นอนยิ่งขึ้น

ผลการวิจัยพบว่า ในกฎหมายอาญาไทย ความผิดบางประเภทไม่จำเป็นต้องพิสูจน์เจตนาเพื่อให้เกิดการลงโทษ เรียกว่า "ความผิดโดยประมาท" หรือ "ความผิดโดยผลที่เกิดขึ้นโดยไม่เจตนา" ซึ่งมีลักษณะเช่น การกระทำโดยละเลยความระมัดระวังที่คนทั่วไปควรมี เช่น อุบัติเหตุจากการขับขี่รถยนต์ โดยกฎหมายมุ่งหวังให้การกระทำดังกล่าวมีผลต่อความรับผิดชอบทางอาญา ถึงแม้ว่าผู้กระทำจะไม่ได้มีเจตนาเพื่อให้เกิดผลลัพธ์ที่ผิดกฎหมายก็ตาม

แต่พระพุทธศาสนาเถรวาทเน้นเรื่อง “เจตนา (จิตสังขาร)” ในการพิจารณาความผิดหรือกรรมใดๆ โดยเฉพาะในกรณีของภิกษุ กรรมที่จะถือว่ามีผลต้องอาศัยเจตนาเป็นหลัก พระวินัยปิฎกที่ใช้สำหรับภิกษุ เช่น ปาราชิก สังฆาทิเสส หรือปาจิตตีย์ ล้วนพิจารณาถึงเจตนาในการกระทำผิด หากไม่มีเจตนาในการกระทำความผิด กรรมทางศาสนาจะไม่เกิดผล หรืออาจจะมีผลน้อยลงตามแต่กรณี

อย่างไรก็ตาม ในบางกรณีแม้จะไม่มีเจตนาที่จะกระทำผิด แต่ผลเสียที่เกิดขึ้นยังถือว่าเป็น "กรรม" แต่ก็มีแนวโน้มที่จะลดลงหากบุคคลนั้นไม่มีความตั้งใจหรือกระทำโดยไม่ได้ระมัดระวัง

ความแตกต่างหลักระหว่างกฎหมายอาญาและหลักธรรมะ คือ การพิจารณาถึงเจตนาในการกระทำผิด ในกฎหมายอาญามีบางกรณีที่ไม่พิจารณาเจตนา แต่ในพระพุทธศาสนา เจตนามีความสำคัญสูงสุดในการพิจารณาความผิดและการลงโทษ

ข้อเสนอแนะ ผู้วิจัยขอเสนอแนวทางการปรับปรุง แก้ไขกฎหมายใหม่ หรือแก้ไขเพิ่มเติมในรูปแบบของบทบัญญัติที่ชัดเจนขึ้นได้ ดังนี้:

มาตรา 59

วรรคหนึ่ง: บุคคลจะต้องรับโทษในทางอาญาก็ต่อเมื่อได้กระทำการโดย เจตนา เว้นแต่กฎหมายจะได้บัญญัติไว้เป็นอย่างอื่น การกระทำโดยเจตนาหมายถึง การที่ผู้กระทำรู้ถึงพฤติการณ์แวดล้อมและผลที่อาจเกิดขึ้นจากการกระทำของตน และมีความตั้งใจให้เกิดผลเช่นนั้น

    วรรคสอง: ในกรณีที่กฎหมายบัญญัติให้ลงโทษการกระทำความผิดโดย ประมาทเลินเล่อ บุคคลนั้นต้องรับโทษ แม้การกระทำนั้นจะไม่ได้มีเจตนากระทำผิดก็ตาม ประมาทเลินเล่อแบ่งออกเป็น 2 ระดับ คือ

  1. ประมาทเลินเล่อธรรมดา คือ ความประมาทที่เกิดจากการขาดความระมัดระวังเพียงพอตามปกติ ซึ่งบุคคลทั่วไปสามารถคาดการณ์ได้ว่าการกระทำนั้นอาจก่อให้เกิดผลเสียหาย แต่ผู้กระทำละเลยการปฏิบัติตามหน้าที่

       2. ประมาทเลินเล่อร้ายแรง คือ ความประมาทที่เกิดจากการเพิกเฉยหรือฝ่าฝืนต่อกฎหรือมาตรฐานที่เป็นที่ยอมรับ และผู้กระทำสามารถคาดการณ์ได้ว่าการกระทำดังกล่าวจะก่อให้เกิดผลเสียหายอย่างร้ายแรง

วรรคสาม: ความผิดที่ไม่ต้องการเจตนา หรือความผิดที่เรียกว่า Strict Liability บุคคลนั้นต้องรับโทษ แม้ไม่มีเจตนาหรือความประมาทเลินเล่อ อย่างไรก็ตาม ศาลสามารถพิจารณาให้ลดโทษได้ตามความเหมาะสม หากเห็นว่าผู้กระทำไม่มีความตั้งใจ หรือการกระทำไม่ได้เป็นผลมาจากการละเลยหน้าที่อย่างชัดเจน สำหรับความผิดที่ไม่ต้องการเจตนา ศาลพึงพิจารณาความเสียหายและพฤติการณ์ของผู้กระทำในการลงโทษ โดยสามารถใช้มาตรการทางเลือกในการลงโทษ เช่น การปรับ การทำงานเพื่อสังคม หรือการเข้ารับการอบรม หากเห็นว่าความผิดดังกล่าวไม่ได้เกิดจากการละเมิดโดยเจตนาหรือความประมาทเลินเล่อร้ายแรง

วรรคสี่ (เพิ่มเติมใหม่): ในกรณีที่การกระทำความผิดเกิดขึ้นโดยเหตุสุดวิสัย หรือเกิดจากเหตุการณ์ที่อยู่นอกเหนือการควบคุมของผู้กระทำ ศาลสามารถพิจารณาให้พ้นจากความผิดได้ หากเห็นว่าผู้กระทำไม่สามารถป้องกันหรือควบคุมเหตุการณ์ดังกล่าวได้ แม้จะได้ใช้ความระมัดระวังตามสมควรแล้ว

บทคัดย่อภาษาอังกฤษ

The research study titled “An Offense Under the Criminal Law Provided by Law without Intent with the Principles of Theravada Buddhism” has the following objectives:

1) To explore the concepts and theories related to criminal liability without intent under criminal law. 2) To examine unintentional criminal offenses in the criminal laws of foreign countries, including both common law and civil law systems, as well as Thai criminal law, comparing them with the concept of karma and intention in Buddhism. 3) To analyze the issues of intent in offenses that do not require intention within various criminal statutes that carry penalties. 4)To propose appropriate measures and recommendations for legislative amendments to clarify provisions in criminal laws related to offenses without intent.

Research Findings: In Thai criminal law, certain offenses do not require proof of intent to warrant punishment. These are known as “negligent offenses” or “offenses resulting from unintended consequences”, where the act stems from a lack of reasonable care expected of an ordinary person, such as in cases of vehicle accidents. The law intends for such actions to entail criminal responsibility even if the individual did not intend the unlawful outcome. 

However, Theravada Buddhism places emphasis on “intention (cetasika)” when evaluating offenses or karmic actions, especially concerning monks. Actions with karmic repercussions require intention as a core factor. The Vinaya Pitaka, which governs monks, considers intention when evaluating offenses, such as those falling under the categories of Parajika, Sanghadisesa, or Pacittiya. Without intention, religious karma does not result, or the karmic effect may be reduced depending on the case.

Despite this, some cases where harm arises unintentionally are still considered "karma" but tend to be viewed with reduced consequences if there was no deliberate intent or if the act was carried out without sufficient caution.

        Suggestions: The researcher proposes improvements and amendments to clarify legal provisions, as follows:

Section 59:

         Paragraph 1: A person shall be held criminally liable only if the act was committed with intent, except as otherwise provided by law. Intent implies awareness of the circumstances and the likely outcomes of one’s actions, with a deliberate intention to achieve such outcomes.

        Paragraph 2: In cases where the law provides for punishment for offenses committed through negligence, a person shall be held liable even if there was no intent to commit a crime. Negligence is classified into two levels:

1. Ordinary Negligence: This results from a lack of adequate caution that a reasonable person would exercise, recognizing that the act could cause harm. The offender fails to act with the required diligence.

        2. Gross Negligence: This involves blatant disregard or violation of accepted standards or rules, with the offender being able to foresee significant harm resulting from their actions.

Paragraph 3: In offenses known as Strict Liability, a person shall be held liable regardless of intent or negligence. However, the court may consider mitigating the penalty if it finds no intentional wrongdoing or gross negligence. In cases of strict liability, the court should consider the damage and circumstances of the offender when determining penalties, with options for alternative penalties such as fines, community service, or training if the offense did not stem from intentional or severe negligence.

        Paragraph 4 (new addition): If an offense occurs due to an unforeseen event or circumstances beyond the offender’s control, the court may consider exempting liability if the offender could not prevent or control the situation despite exercising reasonable care.

รายการไฟล์