บทคัดย่อภาษาไทย

ดุษฎีนิพนธ์เรื่องนี้มีวัตถุประสงค์ ดังนี้ 1) เพื่อศึกษา บริบท สภาพปัญหา ความต้องการ เกี่ยวกับการพัฒนาสำนักวิปัสสนากรรมฐาน เพื่อเสริมสร้างชุมชนเมืองสันติสุข ของวัดใหม่ (ยายแป้น) และวิธีปฏิบัติเกี่ยวกับการจัดตั้งสำนักวิปัสสนากรรมฐานของมหาเถรสมาคม 2) เพื่อศึกษาวิเคราะห์หลักพุทธสันติวิธีที่เอื้อต่อการพัฒนาสำนักวิปัสสนากรรมฐาน “สติริมน้ำ อารามตื่นรู้” เพื่อเสริมสร้างชุมชนเมืองสันติสุข และ 3) เพื่อนำเสนอกระบวนการพัฒนาสำนักวิปัสสนากรรมฐาน “สติริมน้ำ อารามตื่นรู้” เพื่อเสริมสร้างชุมชนเมืองสันติสุขโดยพุทธสันติวิธี เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการ (Action research)  ได้แก่ 1) การลงพื้นที่สังเกตการณ์อย่างมีส่วนร่วมและไม่มีส่วนร่วม 2) การสร้างความมีส่วนร่วมในชุมชน         3) การลงมือปฏิบัติการพัฒนาสัปปายะในพื้นที่ 4) การประเมินผลกระทบจากการพัฒนา

 ผลการวิจัย พบว่า

1) วัดใหม่ (ยายแป้น) ตั้งอยู่ที่แขวงบางขุนนนท์ เขตบางกอกน้อย กรุงเทพมหานคร      เป็นวัดราษฎร์ สังกัดคณะสงฆ์ มหานิกาย สร้างประมาณ พ.ศ. 2390 ในสมัยพระบาทสมเด็จ         พระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3  ด้านการเรียนการสอนปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐาน ยังไม่เป็นระบบตามแบบแผนของมหาเถรสมาคม เนื่องจากสภาพสิ่งแวดล้อมภายในวัด และรอบ ๆ วัด ที่ผ่านมา      โดยทั่ว ๆ ไป ยังไม่เป็นระเบียบเรียบร้อยเท่าที่ควร  แต่ในสภาพปัจจุบันวัดใหม่ (ยายแป้น) มีการแต่งตั้งพระครูปลัดปัญญาวรวัฒน์(พระมหาหรรษา ธมมหาโส) ศ.ดร. เป็นเจ้าอาวาสวัด จึงได้มีการพัฒนาและบูรณะพื้นที่โดยรอบวัด จนเกิดการเปลี่ยนแปลงไปในทางที่ดีขึ้นอย่างเห็นได้ชัด มีการบูรณะ พัฒนาปรับปรุงภูมิทัศน์และพื้นที่ภายในและรอบวัด ทำให้วัดมีความเป็นสัปปายะ สะอาด             เป็นระเบียบเรียบร้อย เหมาะสมกับการเข้ามาใช้ประโยชน์ของพุทธศาสนิกชนมากขึ้น

2) วิธีปฏิบัติเกี่ยวกับการจัดตั้งสำนักวิปัสสนากรรมฐานของมหาเถรสมาคม การขอจัดตั้งสำนักวิปัสสนากรรมฐานตามมติมหาเถรสมาคม ต้องทำตามขั้นตอน ขอจัดตั้งตามแบบฟอร์ม           ของสำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ  (แบบ สธจ. 1) และคำแนะนำจากเจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้อง            จนสามารถได้รับการขึ้นทะเบียนวัดที่ขอจัดตั้งเป็นสำนักปฏิบัติธรรมประจำจังหวัด เพื่อดำเนินกิจกรรมจัดการศึกษาปฏิบัติธรรมให้แก่พุทธบริษัทต่อไป

3) หลักพุทธสันติวิธีที่เอื้อต่อการพัฒนาสำนักวิปัสสนากรรมฐาน “สติริมน้ำ อารามตื่นรู้” เพื่อเสริมสร้างชุมชนเมืองสันติสุขโดยพุทธสันติวิธี ประกอบด้วย หลักการพัฒนาอาคารสถานที่  หลักการมีส่วนร่วมของชุมชน และหลักสัปปายะ 4 คื อ 1) อาวาสสัปปายะ 2) อาหารสัปปายะ       3) บุคคลสัปปายะ และ 4) ธรรมสัปปายะ

4) กระบวนการพัฒนาสำนักวิปัสสนากรรมฐาน “สติริมน้ำ อารามตื่นรู้” เพื่อเสริมสร้างชุมชนเมืองสันติสุขโดยพุทธสันติวิธี  มี 4 ขั้นตอน ดังนี้  ขั้นที่ 1 การพัฒนาสถานที่ด้านอาวาส          สัปปายะ บริเวณรอบศาลาอัมพะวัต ด้วยกิจกรรม Big Cleaning Day ชาวบ้าน พระภิกษุสามเณรร่วมกันจัดเก็บ ทำความสะอาด และทำที่วางรองเท้าไว้ตรงบริเวณทางขึ้นบันได ทาสีใหม่ เปลี่ยนบานประตู หน้าต่างที่ชำรุด ให้มีความพร้อมในการใช้งาน ซึ่งเป็นที่พอใจของทุกคนที่มาร่วมกันทำกิจกรรม  ขั้นที่ 2 พัฒนาด้านอาหารสัปปายะจัดหาภาชนะใส่อาหาร โต๊ะวางอาหาร ให้พระเดินตักอาหาร       ใส่บาตร ให้ความรู้กับชาวบ้านในเรื่องการประกอบอาหาร การถวายอาหารที่สะอาด ถูกสุขลักษณะ  และเป็นประโยชน์ต่อพระสงฆ์สามเณร รวมถึงผู้ปฏิบัติธรรม ขั้นที่ 3 การพัฒนาพื้นที่ด้านบุคคล       สัปปายะโดยการให้ความรู้และขอจิตอาสาที่เป็นชาวบ้านได้เข้ามามีส่วนร่วม ในการอำนวยความสะดวกแก่ผู้มาปฏิบัติหรือทำกิจในวันสำคัญต่าง ๆ ช่วยแนะนำ ประสานงาน ช่วยเหลือต้อนรับ ผู้ที่มาทำบุญ รวมถึงทำหน้าที่ในการดูแลสิ่งของต่าง ๆ ขั้นที่ 4) การพัฒนาพื้นที่ด้านธรรมะสัปปายะ ผ่าน 4 กิจกรรมหลักได้แก่ กิจกรรมสังฆทานสติ กิจกรรมสวดมนต์ข้ามปี กิจกรรมวันมาฆะบูชา และกิจกรรมสามเณรช่อสะอาด ได้นิมนต์ พระวิปัสสนาจารย์มาแสดงธรรมและนำปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐาน โดยใช้หลักการปฏิบัติตามแนวทางสติปัฏฐาน 4

องค์ความรู้ที่ได้ เกิดการพัฒนากระบวนการเป็นรูปแบบ โมเดลหยิน-หยาง ดังนี้

วงกลมหยิน ภายในเป็นสีเขียว แทนด้านกายภาพ คือสถานที่ดี พื้นที่มีสภาพสิ่งแวดล้อมต้องมีความร่มรื่น เย็นสบาย เหมาะแก่การปฏิบัติธรรม รวมถึงอาหารดีถูกสุขลักษณะ มีประโยชน์      ทางโภชนาการ การจัดการเรื่องอาหารเป็นระเบียบ เรียบร้อยสวยงาม  ฝึกใช้สติพิจารณาเกิดความระลึกรู้ตลอดเวลา ที่มาใช้สถานที่และพิจารณาอาหาร

วงกลมหยาง ภายในเป็นสีฟ้า เปรียบได้กับน้ำ ซึ่งเป็นตัวแทนของทางจิตตภาพ แห่งความเย็น สงบ ภายในวงกลมหยาง ประกอบด้วยศาลาที่อยู่บนฐานดอกบัวที่มีคำว่า บ-ว-ร อันได้แก่วัด บ้าน โรงเรียน คือพลังความร่วมมือกันในการพัฒนาสำนักวิปัสสนากรรมฐาน “สติริมน้ำ อารามตื่นรู้”      เพื่อเสริมสร้างชุมชนเมืองสันติสุข โดยพุทธสันติวิธี ตามโครงการ WAT Next สร้างคนในชุมชนให้มีส่วนร่วมในการพัฒนา ทุกคนมีคุณธรรมในใจของตนเอง มีความรับผิดชอบ และพร้อมที่จะพัฒนาสำนักปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐาน วัดใหม่ (ยายแป้น) ไปด้วยกัน

บทคัดย่อภาษาอังกฤษ

The objectives of this dissertation are as follows: 1) to study the context, conditions, problems and needs related to the development of the Vipassana Meditation School. 2) to study and analyze the peaceful Buddhist principles conducive to the development of meditation schools "Sati by the River, Awakening Aram ” to promote peaceful urban communities, and 3) to present the process of developing the Vipassana Meditation Center “Sati by the River, Awakening Aram” to strengthen peaceful urban communities through Buddhist peaceful means. It is an action research, namely                1) Participatory and non-participatory field observations, 2) Community participation, 3) Sappaya development practice in the area, 4) Evaluation affected by development.

  From the study, the following results are found:

1) Wat Mai (Yai Paen) is located in Bang Khun Non Subdistrict. Bangkok Noi District Bangkok is a rat temple Under the Maha Nikaya Sangha, built around 2390 B.E. during the reign of King Somdet Phra Nang Klao Chao Yu Hua, King Rama III, teaching and practicing Vipassana Meditation It is not a system according to the Sangha Synod's scheme. Due to the environment in the temple and around the temple in the past, in general, it was not as orderly as it should be. But in the current condition, Wat Mai (Yai Paen) has appointed Phra Kru Palad Panya Worawat (Phra Mahahansa Thammamahaso), Prof. Dr. as the abbot of the temple. Therefore, the area around the temple has been developed and renovated. Until there has been a change for the better clearly. There is a restoration, development, improvement of the landscape and the area inside and around the temple. Makes the temple look sappaya, clean and tidy. suitable for the use of more Buddhists

2) Practices for the establishment of the Sangha Sangha Institute of Vipassana Meditation request for establishing a meditation office according to the resolution of the Sangha Council must follow steps Apply for establishment according to the form of the National Office of Buddhism (Form SorPorJor. 1) and advice from relevant officials. Until being able to be registered as a temple that requested to be established as a provincial dharma practice office in order to continue with activities to organize education and practice dharma for Buddhist companies

3) The principle of Buddhist peaceful means that contributes to the development of the meditation school "Sati by the River, Awakening Monastery" to promote peaceful urban communities through Buddhist peaceful means, consisting of the principle of building development Community Participation Principles and the principles of Sappaya, which are 1) Sappaya temples, 2) Sappaya food, 3) Sappaya person, and 4) Sappaya dharma.

4) The process of developing the Vipassana Meditation School "Sati by the River, Awakening Aram" to promote peaceful urban communities through Buddhist peaceful means has 4 steps as follows: Step 1 Development of the sanctuary, Sappaya, around the Ambhawat Pavilion. Big Cleaning Day activity: villagers, monks and novices collect, clean and make a shoe stand at the stairwell, repaint, change the door. broken window to be ready to use Which is satisfying for everyone who joins in the activity. Step 2: develop food in the sappaya, provide food containers, food tables for monks to walk around, offer food to monks, educate villagers on cooking. Offering food that is clean, hygienic and beneficial to monks and novices Including Dharma practitioners. Step 3 Development of personal areas. Sappaya by providing knowledge and asking volunteers who are villagers to participate To facilitate those who come to practice or do business on important days, help advise, coordinate, assist, welcome person who makes merit Including taking care of things. Step 4) Development of the Sappaya Dharma area through 4 main activities, namely Activities New year prayer activities Makha Bucha Day activities And the novices, Sa-Sa-ad, invited the monks to teach the Dharma and practice Vipassana Meditation. by using the principles of practice in accordance with the four foundations of mindfulness

Gained knowledge The process was developed as a model. The yin-yang model is as follows:

The Yin circle inside is green. Instead of the physical aspect, it is a good place, an area with an environment that must be shady, cool and comfortable, suitable for Dharma practice. Including good food, hygienic, useful, nutritious, food management is orderly. neat and beautiful Practice using mindfulness to contemplate and be aware at all times. who use the place and consider the food

The Yang circle inside is blue. comparable to water which represents the mental state of coolness and calm within the Yang Circle It consists of a pavilion on a lotus base with the words B-Wor, which are temples, houses, schools, representing the power of cooperation in the development of meditation schools "Sati by the River, Enlightened Aram" to strengthen the peaceful community. by Buddhist peaceful means according to the WAT Next project, creating people in the community to participate in the development Everyone has a virtue in their hearts. responsible And ready to develop the Vipassana Meditation Center, Wat Mai (Yai Paen) together

รายการไฟล์