บทคัดย่อภาษาไทย

        การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เพื่อศึกษาประเพณีบุญข้าวสากของชุมชนชาวอีสานในบริบทของชุมชนบ้านโคกเล้า ตำบลบะยาว อำเภอวังสามหมอ จังหวัดอุดรธานี 2) เพื่อศึกษาทฤษฎีทางพุทธจริยศาสตร์ในประเพณีบุญข้าวสาก 3) วิเคราะห์บุญข้าวสากในเชิงพุทธจริยศาสตร์ เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพโดยการเก็บรวบรวมข้อมูลจากเอกสารและการสัมภาษณ์เชิงลึก มีผู้ให้ข้อมูลจำนวน 21 รูป/คน แล้วนำข้อมูลที่ได้มาวิเคราะห์ด้วยการวิเคราะห์เชิงพรรณนาตามหลักอุปนัยวิธี

        ผลการวิจัยพบว่า

        1. แนวคิดเกี่ยวกับประเพณีบุญข้าวสากมีแนวคิดประเด็นสำคัญ อยู่ 2 แนวคิด คือ 1) เปรตพลี หมายถึง การทำบุญอุทิศแก่ญาติผู้ล่วงลับ 2) กตัญญูกตเวที หมายถึง การรู้จักบุญคุณคนอื่นแล้วตอบแทนบุญคุณ

        2. แนวคิดทฤษฎีทางพุทธจริยศาสตร์ ที่เป็นสิ่งที่มีความเกี่ยวข้องกับการดำรงชีวิตอยู่ของมนุษย์หรือคนในสังคม เพื่อการตอบคำถามเชิงเหตุผลต่อคำถามหรือปัญหาที่ว่า บาปบุญมีจริงหรือไม่ เหตุและบทสรุปของการกระทำเป็นเช่นไร โดยใช้ทฤษฎีทางพุทธจริยศาสตร์ทั้ง 3 ระดับ มาเป็นเกณฑ์ตัดสิน ดี-ชั่ว ได้คำตอบแต่ละระดับ ดังนี้ 1) เป็นการไม่ทำบาป 2) เป็นการทำกุศลให้ถึงพร้อม 3) เป็นการทำจิตของตนให้บริสุทธิ์

         3. การวิเคราะห์ประเพณีบุญข้าวสากในเชิงพุทธจริยศาสตร์ ทำให้บุคคลนั้นได้รับประโยชน์สุข 2 ด้าน คือ 1) อัตหิตประโยชน์ สุขเพื่อตน ซึ่งเป็นการสร้างประโยชน์สุขเฉพาะตนเอง ได้แก่ การทำความดี การสั่งสมคุณงามความดีไว้เพื่อจะได้รับผลในชีวิตหลังความตายจะไปเกิดในภพภูมิที่ดีหรือสุคติภูมิ, 2) ปรหิตประโยชน์สุขเพื่อผู้อื่น ซึ่งเป็นการสร้างประโยชน์สุขให้แก่บุคคลอื่น ซึ่งการสร้างความสุขเพื่อผู้อื่น เช่น การช่วยเหลือเพื่อนมนุษย์ด้วยกัน

บทคัดย่อภาษาอังกฤษ

        The objectives of this research were: 1) to study Boon-Khow-Sak Tradition of Isan communities in the context of Ban Khok Lao community, Ba Yao Sub-district, Wang Sam Mo District, Udon Thani Province; 2) to study the theory of Buddhist ethics in Boon-Khow-Sak Tradition; 3) to analyze Boon-Khow-Sak Tradition in Buddhist ethics. This study was qualitative research conducted by collecting information from documents and in-depth interviews of 21 key informants. The data were analyzed by descriptive analysis according to the inductive method.

        The results of the research were as follows:

        1) There are two essential concepts of Boon-Khow-Sak Tradition: 1) ‘Peta-plī’ means making merit in dedication to the deceased relatives; 2) Kataññūkatavedī means being thankful for benefits received and reciprocate them.

        2) The theory of Buddhist ethics is associated with the lives of humans or people in society to answer a logical question or problem ‘Is there a sin or merit?’ ‘What is the cause and conclusion of the action?’ using the theory of Buddhist ethics at all three levels as a criterion for judging good–evil deeds. The answers to each level are as follows: 1) to avoid bad deeds; 2) to conduct good deeds; 3) to purify the mind.

        3) The analysis of Boon-Khow-Sak Tradition in Buddhist ethics allows people to receive two aspects of happiness: 1) self-benefits, happiness for oneself, which creates benefits for one's happiness, such as doing good deeds, accumulating virtues to gain fruitions in the afterlife to be born in the happy realms; 2) benefits for others, which is to create benefits and happiness for other people such as helping the others.    

รายการไฟล์